Εργο του Γιάννη Αννινου Εργο του Νίκου Κασκούρα

Συντάκτης :

Ημ/νία καταχώρησης :

Του ΚΩΣΤΑ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥΑφουγκραστείτε τη σιωπήΗ ΕΚΘΕΣΗ των 7 εικαστικών καλλιτεχνών και του Απόστολου Γιαγιάνου, όγδοου, άρχισε στις 20 Ιουλίου και τελειώνει στις 7 Σεπτεμβρίου 1998. Τα ονόματα των υπολοίπων 7 είναι ο Σταύρος Ιωάννου, ο Γιάννης Γουρζής Αννινος, ο Νίκος Κασκούρας, η Ελλη Χρυσίδου, ο Πάνος Χαραλάμπους, ο Νίκος Αλεξίου και η Αφροδίτη Πουρνάρη.Η έκθεση χρεώνεται παράλληλα στον Χρήστο Θεοφίλη από άποψη διοργάνωσης κι επιμέλεια της όλης παρουσίασής της. Στην έκθεση συμμετέχει η νέα ιστορικός τέχνης Αννα Βαφία, με ένα πολύ μικρό θεωρητικό κείμενο, λόγω του μικρού μεγέθους του καταλόγου της έκθεσης και καλό θα είναι να μη θεωρηθεί καθόλου ως τετελεσμένη η πράξη της θεωρητικής στήριξης της έκθεσης από την πλευρά της.Ο Χ. Θεοφίλης χρεώνει και πάλι την έκθεση με το ίδιο άδειο περιεχόμενο ως Οικο-τοπία ΧΙ, γιατί εκτός από το περιοδικό Οικοτοπία που εκδίδεται αυτήν τη στιγμή, η άλλοτε οικολογική κίνηση της Οικοτοπίας έχει εξανεμιστεί στο πυρ το εξώτερο. Μοιάζει έτσι σαν να θέλει να υπερβεί μεταφυσικά ο Θεοφίλης τα κοινωνικά υπαρκτά με τον γραπτό λόγο και να ισχυριστεί ουτοπικά πλέον ότι "αφουγκράζεται τη σιωπή στο θρόισμα των μορφών, των ιδεών και των ήχων... Αφουγκράζεται τη σιωπή ως λόγο αιρετικό, ως πολιτική πράξη, ως ποιητική συνείδηση κι ως προέκταση των αισθητικών αντιλήψεων".Αν, παρ' ελπίδα, θέλαμε να μετρήσουμε το βάρος συμμετοχής του Θεοφίλη στον εικαστικό χώρο σαν μάνατζερ οργανωτή εκθέσεων, θα πω ότι η σημερινή έκθεσή του απέχει παρασάγγας ποιοτικά από τις 2 προηγούμενες, που έκανε τη μία στο Γκάζι και την άλλη στη γκαλερί Τιτάνιουμ, εκεί που κάνει τώρα και τη σημερινή. Εγώ βέβαια συνεχίω να μετρώ τον Θεοφίλη σαν καλό ζωγράφο στον εικαστικό χώρο και μόνο...Εν πάση περιπτώσει όμως με τη σημερινή τρίτη έκθεσή του στο Τιτάνιουμ επιχειρεί να προτείνει από τα σημεία οράσεως τους καλλιτέχνες που δρουν στον αυθεντικό χώρο της ατομικής πρωτοβουλίας, της κριτικής παρέμβασης και της αντιστασιακής συλλογικής συνείδησης του εγώ. Μόνο η περίπτωση του Γιαγιάνου δεν βρίσκεται στην ίδια συχνότητα με τους άλλους 7, γιατί ανήκει πιο πολύ στο χώρο της τεχνεμπορίας και λιγότερο στο χώρο της καλλιτεχνικής δημιουργίας και απαιτεί, κεραυνός εν αιθρία, να βυζαίνει από 2 μανάδες. Δεν κατανόησε φαίνεται το λαϊκό γνωμικό βαθύτερα του "η παπάς, παπάς ή ζευγάς, ζευγάς" και συνεχίζει να κουβαλά 2 καρπούζια στην ίδια μασχάλη. Ατυχώς!Οι περισσότεροι δυστυχώς εικαστικοί καλλιτέχνες απεμπολούν τις εικαστικές αρετές τους χάριν της επαγγελματικής τους καριέρας και του κοινωνικού παραγοντισμού. Κι έτσι εύκολα τους καταβροχθίζει ο εικαστικός Μινώταυρος, αλλιώς ο κοινωνικός κομφορμισμός.Η επιλογή των 7 από τον Θεοφίλη ήταν ψύχραιμη κι εύστοχη και μπορούσε μ' αυτό το έμψυχο εικαστικό υλικό να πετύχει σημαντικές επιδόσεις, καταφέρνοντας σπουδαίο εικαστικό ρεκόρ στις εικαστικές εκθέσεις της χρονιάς, αν βέβαια τα κατάφερνε καλά και στο στήσιμο της έκθεσης. Τώρα η έκθεση λειτουργεί στην ηρεμία του ποιητικού λυρισμού και της λείπουν οι κορυφαίες εκρήξεις κι αιχμές των ριζοσπαστικών προτάσεων. Μόνον αφουγκράζεται και δεν ματώνει στην πρώτη γραμμή πυρός.Η εμφάνιση της Αφροδίτης Πουρνάρη -έκπληξη- δικαίωσε την απόφαση και την επιλογή εκείνων που την πρότειναν. Γνώρισα την Αφροδίτη πριν από 25 χρόνια, σχεδόν αγιογράφο ζωγράφο και πριν από 1 χρόνο την είδα που είχει περάσει τολμηρά στην κοσμική ζωγραφική και με μια τέτοια ελευθερία του εικαστικού της λόγου. Λάθος πάντως που υπογράφει τα έργα της μ' ένα είδος σφραγίδα. Αυτό το μαρκάρισμα περιορίζει την ελεύθερη έκφραση του έργου και τα υποχρεώνει να λειτουργήσει σαν κινέζικη ή γιαπωνέζικη γκραβούρα.Ο Γιάννης Γουρζής - Αννινος κρατάει πρωταγωνιστική θέση στην έκθεση ανασαίνοντας στο γνώριμο κλίμα του δραματικού εικαστικού ποιητικού αισθήματος με ανώτερες καβαφικές τεχνικές του εικαστικού ποιητικού λόγου στην ενεργό σιωπή ασκητής ζωγράφος της σύγχρονης κοσμικής ζωγραφικής. Δάσκαλοί του με την ευρύτερη έννοια ήταν ο Μπουζιάνης κι ο Διαμαντόπουλος. Τώρα έχει καταλήξει στο δικό του προσωπικό βίωμα ιδεών, γραφής και αισθητικής.Ο Νίκος Κασκούρας πολύ καλός ζωγράφος του τελάρου ακολουθεί τον δικό του προσωπικό δρόμο από άλλα σημεία οράσεως της γραφής και της έκφρασης. Παρόλο που δείχνει αρκετά έργα στην έκθεση και κάνει καλή εντύπωση η δουλειά του και που ραπίζει ο ίδιος την ισχνή πρόσφατη εμφάνισή του στη γκαλερί της Ελένης Κορωναίου, έχει ακόμα καλύτερη δουλειά στο εργαστήριό του, απ' ό,τι ξέρω, απ' αυτή που δείχνει τώρα στο Τιτάνιουμ.Η Ελλη Χρυσίδου, η θεσσαλονικιά, πλήρωσε την αδιαφορία της αφήνοντας να της παρουσιάσουν το έργο ο γκαλερίστας κι ο οργανωτής της έκθεσης! Αν λοιπόν προυσιάζονταν με τον λιτό και πυκνό τρόπο, όπως το επιβάλλει η δεοντολογία των κατασκευών και των εγκαταστάσεων στο χώρο και είχε περιοριστεί στις 2 μικρές επιτοίχιες εικαστικές συνθέσεις της αριστερά και στη μεγαλύτερη σύνθεσή της κατασκευή στο δάπεδο ερριμμένη ενισχύοντάς την με 2 ακόμη μικρές συνθέσεις αυτές με τις ανθρώπινες φιγούρες των γυναικών, δεν θ' απόφευγε μόνο τη φιλολογία αλλά θα διεκδικούσε και την πρώτη θέση στην έκθεση. Κι επιτέλους δεν θα αδικούσε τον εαυτό της αλλά θα τον όριζε δίκαια στην εμπνευσμένη δουλειά της, που τώρα τελευταία πραγματοποιεί με κατασκευές κι εγκαταστάσεις στο χώρο.Ο Πάνος Χαραλάμπους συμμετέχει στην έκθεση με παλιότερη δουλειά του. Θέμα του η βιωματική σχέση του με την καπνοκαλλιέργεια. Ζωγραφικά πάντως ως εικαστικός λόγος τον δικαιώνει ιδιαίτερα η εικαστική σύνθεση με τις κάθετες ρίγες. Αλλά είναι καλύτερα να διευκρινίσω και να υπογραμμίσω ότι τον δικαιώνουν εντυπωσιακά οι καινούργιοι προσανατολισμοί που ακολουθεί, άγνωστοι ακόμα στο ευρύτερο κοινό, ακόμη και στους θεβρητικούς της τέχνης.Ο Νίκος Αλεξίου, πάντα λυρικός, ευφυής κι ευαίσθητος καλλιτέχνης περιόρισε στο ελάχιστο τη συμμετοχή του στην έκθεση. Ισως γιατί και πάλι τρέχει αλλοϊσμένος στο αγιορίτικο έπος της μοναξιάς...Ο Σταύρος Ιωάννου συμμετέχει στην έκθεση με 3 χρωματιστά σχέδια παλιότερης δουλειάς του. Είναι καλή η παρουσία του, γιατί είναι ιδιαίτερα καλή αυτή η περίοδος της δουλειάς του. Αλλωστε μιλάμε για τον δάσκαλο εκτός της Σχολής Καλών Τεχνών.Οσο για τον Απόστολο Γιαγιάνο θα τα πω και πάλι ντρέτα και φιλικά ότι την καρέκλα που παρουσιάζει στην έκθεση την έχει παρουσιάσει άλλες 4 φορές σε παραλλαγές. Οταν πουληθεί μία, τότε εκ προθέσεως φτιάχνει μια άλλη. Λειτουργεί μαζί της σαν εμπορικό αντικείμενο τέχνης κι επιθυμεί κάθε φορά να βαφτίζεται ο καλλιτέχνης στη νομιμότητα των καλλιτεχνικών εκθέσεων. Τον Γιαγιάνο τον συνέχει ο τρόμος του κενού, μήπως δεν πουλήσει έργα και κατά ψυχισμό κουβαλάει 2 καρπούζια στην ίδια μασχάλη, με την καρέκλα ως αντικείμενο τέχνης και την εικαστική σύνθεσή του στον τοίχο κρεμασμένη εντελώς άλλης γραφής κι έκφρασης. Η τη μία ή την άλλη εικαστική σύνθεση θα 'πρεπε να δείξει. Κι αντί να συμβεί αυτό, επιβάρυνε την ενοχή του κρεμώντας και 2 ακόμα έργα της Αφροδίτης Πουρνάρη στο δικό του χώρο περιβάλλον εγκατάσταση.Είναι ιδιαίτερα σοβαρό το πρόβλημα του πώς ερμηνεύουν και του πώς κατανοούν οι σύγχρονοι Ελληνες εικαστικοί καλλιτέχνες τις κατασκευές και τις εγκαταστάσεις στο χώρο. Συνεχίζουν να κάνουν σοβαρά λάθη ανίκανοι να κατανοήσουν το βαθύτερο νόημα αυτής της τέχνης, καίτοι υπάρχει χρόνια μπροστά τους το υψηλό ευρωπαϊκό δίδαγμα και παράδειγμα του Κουνέλλη και του Μπόις.Καλό καλοκαίρι και τα ξαναλέμε.

Copyright © "Η ΑΥΓΗ".

 Εικαστικό Γκάζι 97

Συντάκτης :

Ημ/νία καταχώρησης : 28/06/1997 00:00:00

ΑΦΟΥ πελαγοδρομήσαμε ασύστολα ένα 9ήμερο με την πληθυσμιακή έκθεση στο Γκάζι Απρίλης 1997, καθώς και με τα κείμενα της "λάτρης της τέχνης" Φαίης Τζανετουλάκου, δημοσιευμένα στον κατάλογο της έκθεσης και στην "Κυριακάτικη Αυγή", 26 Απριλίου 1997, σειρά μου τώρα να κάνω κι εγώ κάποιες αναγκαίες διευκρινίσεις πάνω στο ίδιο θέμα.Η εικαστική έκθεση "Οικοτοπία ΙΧ" ήταν αφιερωμένη, ετεροχρονισμένη μνήμη, στο ζωγράφο Δημήτρη Περδικίδη και την ταυτότητα της έκθεσης τη συνέθεταν 4 βασικά μέρη: τα έργα των καλλιτεχνών, οι οργανωτές και οι θεωρητικοί της έκθεσης, οι χορηγοί και οι γκαλερί. Στην εν λόγω έκθεση κυκλοφορούσαν τα θετικά και τα αρνητικά στοιχεία. Την αρνητική της πλευρά την έκφραζε η ποσοτική και η πληθυσμιακή της εμφάνιση. Ετσι που παραλίγο να μη γνωρίζει το σκυλί τον αφέντη του από άποψη ιδεολογικού, αισθητικού και καλλιτεχνικού στόχου και μπούσουλα. Ολα στο εικαστικό μίξερ κι όποιον πάρει ο Χάρος!... Αυτό το απρεπές στιγμιαίο είχε και τη γοητεία του, σημειώνω. Γιατί σε παρέπεμπε στο σύνθημα ότι ο καλός μύλος τ' αλέθει όλα!... Τελικά αυτός ο λαίμαργος εικαστικός Μινώταυρος αποσύρθηκε γρήγορα και άτακτα, θα έλεγα...Το θετικό στοιχείο πάντως ήταν η συνάντηση αυτή καθαυτή, που εκτιμιέται σαν ένα είδος κοινωνικής ομοψυχίας. Οι γκαλερί έστειλαν ευχαρίστως το δικό τους εικαστικό είδωλο η καθεμιά και το δικό τους επίσης κείμενο στήριξής του, δημοσιευμένο στον κατάλογο της έκθεσης. Ηταν μεν μια έκθεση ομοψυχίας αλλά απ' την άλλη λειτουργούσε αρνητικά στο πνεύμα της μαζικής κουλτούρας του θεάματος.Ο Χρήστος Θεοφίλης έχει κάνει κατά καιρούς παρόμοιες εκθέσεις, που "όλα τα μαχαιρώνει κι όλα τα σφάζει", θυσία φιλόδοξη στο βωμό της πολυσυλλεκτικής και ετερόκλητης συνάντησης καλλιτεχνών, θεωρητικών, χορηγών και αιθουσών τέχνης. Εκεί μπερδεύτηκαν και υποχρεώθηκαν να συνυπάρξουν ετερόκλητα άτομα της τέχνης, του κριτικού στοχασμού και της τεχνεμπορίας. Είναι η κατάρα του Δία κάποτε να σμίγουν στον ίδιο τόπο και χρόνο οι μαλλιαροί και οι καθαρευουσιάνοι εικαστικοί καλλιτέχνες, οι ξυπνοί, κι ακολουθούν οι χορηγοί των πολυεθνικών εταιρειών, προσφέροντας το σουβλάκι και τα αναψυκτικά της βραδιάς των εγκαινίων με το δικαίωμα να εισπράξουν ανταποδοτικά τέλη, μετρώντας τους επισκέπτες στην είσοδο της έκθεσης, μην και πάει χαμένη καμιά κόκα κόλα ή ακόμα χειρότερα οι σπουδές του μάρκετινγκ των εξειδικευμένων μάνατζμεν, που 'χουν στόχο τους πάντα το "ιερό πλήθος", που καταναλώνει άβουλα τα εδέσματα του κοινωνικού κομφορμισμού.Αν σηκωνόταν ο μακαρίτης Δημήτρης Περδικίδης απ' τον τάφο του, θα πέταγε, δικαιολογημένα, έξω από την έκθεση με το φραγγέλιό του τους περισσότερους καλλιτέχνες που συμμετείχαν σ' αυτή την έκθεση μνήμης για λογαριασμό του τάχα!Πολύ καλός ζωγράφος ο Θεοφίλης, δεν φαίνεται όμως κατάλληλος να οργανώσει και καλές εκθέσεις...Αδικήθηκε επίσης και το θέμα της οικοτοπίας, που σε κανένα σημείο δεν φαίνεται να συναντιέται ο αυτονομημένος οικολογικός λόγος με τον εικαστικό λόγο των μορφών και τον γραπτό θεωρητικό λόγο του κριτικού στοχασμού. Εκτός εάν θεωρείται αρκετό το γεγονός ότι μοίραζε στην αίθουσα αφίσες της Greenpeace η γηραιά κυρία Νίκη Καναγκίνη, θεούσα οικολόγος, μόλις στο τέρμα του καλλιτεχνικού της βίου... Κι ο Θεός να μας φυλάει απ' τη θανάσιμη γοητεία του ευτράπελου!Βέβαια πολλών το διαβατήριο από τους καλλιτέχνες που συμμετείχαν στην έκθεση δεν τους δικαιολογεί, γιατί έχει λήξει προ πολλού. Ούτε και των γκαλερί εκείνων που λειτουργούν με το σύστημα να νοικιάζουν τις αίθουσές τους στους καλλιτέχνες κι αυτές να εισπράττουν τον οβολό τους, βρέξει χιονίσει.Οφείλω να υπογραμμίσω επίσης και την καλή συμμετοχή σ' αυτήν την έκθεση κάποιων καλλιτεχνών, όπως του Λεωνίδα Τσιριγκούλη, που εκμεταλλεύτηκε με έμπνευση τον δεδομένο χώρο στο Γκάζι και λειτούργησε εν θερμώ απελευθερώνοντας την έκφραση από την πλευρά των κατασκευών και των εγκαταστάσεων στο χώρο. Αν μάλιστα απόφευγε την κουραστική φιλολογία να καίει στους φούρνους τα γυμνά σώματα από πλαστικές κούκλες, καταγγέλλοντας τάχα τα στρατόπεδα του Αουσβιτς, η εικαστική του παρέμβαση θα 'ταν διεθνώς αποδεκτή εικαστικά και αισθητικά. Εν τούτοις έκλεψε την παράσταση ο αλλόκοτος... πάντα Λεωνίδας Τσιριγκούλης.Αν και είναι πολύ δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς ανάμεσα στην εικαστική βουλιμία και την άκρατη πανσπερμία αυτής της έκθεσης, τελικά κάποιοι τα κατάφεραν να βγουν στο φως με τα ποιητικά φορτία του εικαστικού αισθήματός τους και το σύγχρονο εικαστικό λόγο των μορφών τους, όπως η Σπυριδούλα Πολίτη, ο Κυριάκος Μορταράκος, η Ελλη Χρυσίδου (έκπληξη!), ο Βασίλης Σολιδάκης τόσο με το βαρελοδρόμιό του, ζωγραφική σε τελάρο, αλλά και με την ενδιαφέρουσα γλυπτική του σύνθεση στο χώρο. Καλή ήταν επίσης και η Λήδα Παπακωνσταντίνου με τη μικρή της σύνθεση, ο Απόστολος Φανακίδης κι ο Κώστας Δικέφαλος. Ασχημα όμως τοποθετημένο το έργο του Δικέφαλου στο χώρο και γι' αυτό κούραζε οπτικά. Ενδιαφέρον είχε και το έργο του Λεωνίδα Μελισσάκη, κατασκευή. Θίγει ιδέες άλλου τύπου και πρέπει να συνεκτιμηθεί όλο το έργο του προς αυτή την κατεύθυνση. Το ίδιο και το έργο του Γιάννη Στεφανάκη, κατασκευή δρώσα στο χώρο, η οποία κουβαλάει μόνη της καλές υποσχέσεις. Αν όμως συνεκτιμηθεί με το σύνολο της δουλειάς του, τότε η κριτική οφείλει να κρατήσει στην περίπτωσή του σοβαρές επιφυλάξεις ακόμα. Πολύ περισσότερο όταν τον βλέπει να λειτουργεί με το απαράδεκτο άγχος της επιθετικής προβολής. Το έργο του Εδουάρδου Σακαγιάν προέρχεται από τη γνώριμη παλιά καλή του γραφή. Δεν προσκομίζει όμως κάτι το καινούργιο. Είδα πως ο Χρίστος Καράς και ο Δημήτρης Μυταράς πίστεψαν στην έκθεση κι έστειλαν από τα παλιά καλά έργα τους. Η Γιούλια Γαζετοπούλου όρισε τη συμμετοχή της στην έκθεση με έργο οικολογικό, υποτίθεται. Γιατί πίστεψε στον τίτλο προφανώς της έκθεσης "Οικοτοπία" κι έκανε περιβάλλον. Βέβαια το θέμα της οικολογίας είναι μεγάλο και λεπτό συνάμα, το οποίο δεν έχει βρει ακόμα την ουσιαστική του σχέση με την οικολογία, την τέχνη και την ηλεκτρονική τεχνολογική επανάσταση.Οι 50 και πάνω εικαστικοί καλλιτέχνες που συναθροίστηκαν στη μεγάλη αίθουσα Δ7 στο Γκάζι χωρίζονται σε 2 μέρη: στους άδολους και στους κομφορμιστές καλλιτέχνες, καταναλωτές της πλαστικής δόξας και του κοινωνικού παραγοντισμού. Είναι κι αυτοί ασφαλώς που συγκατοίκησαν στην αίθουσα για 9μέρες χύμα, χωρίς κατ' ανάγκη οριοθετήσεις και σημεία οράσεως παράλληλα. Π.χ. ο Σταύρος Ιωάννου, ο Μανώλης Χάρος, ο Λεωνίδας Μελισσάκης, ο Γιάννης Παρασκευάδης, η Βίκυ Τσαλαματά, ο Ζαχαρίας Αρβανίτης κι ο Γιάννης Κούτρικας.Ομως θα το ξαναπώ άλλη μια φορά, έξω απ' τα δόντια, ότι συμμετείχαν στην έκθεση αδικαιολόγητα καλλιτέχνες, γκαλερί και θεωρητικοί συγγραφείς άσχετοι παντελώς με το θέμα κι όλοι αυτοί τελικά ενοχοποιούσαν και καταδυνάστευαν την έκθεση. Τα κείμενα πολλών γκαλερί κατέθεταν την εικαστική ταυτότητα της τριτοκοσμικής αισθητικής, καλύπτοντας επαρκώς το γνωστό σλόγκαν: "Ελλάδα μάνα γιατί μας γέννησες..."ΠΡΑΞΗ ΔΕΥΤΕΡΗΗ δεύτερη πράξη είναι η έκθεση "Εφήμερο συμβάν" και "Οικο-τοπία Χ", έκθεση δηλαδή διάρκειας μιας ημέρας, 5 Μαϊου 1997, και χώρος δράσης της οι 2 αίθουσες του "Τιτάνιουμ". Οργανωτές της έκθεσης η Φαίη Τζανετουλάκου, ιστορικός και λάτρης της τέχνης, έτσι αυτοπροσδιορίζεται η ίδια, και ο ζωγράφος Χρήστος Θεοφίλης. Οι καλλιτέχνες, καμιά 20αριά τον αριθμό κι ένα παζλ από το Γκάζι στο "Τιτάνιουμ". Κι η αφαίρεση σοβαρή από τους 50 να μείνουν 20. Κι όλα μαζί ένα εφήμερο τέλος, κάτι σαν ξεκάρφωτη στέγη, που την κρατάει αλεξίπτωτο χωρίς να μπορεί να 'ρθει σ' επαφή με την τραγική πραγματικότητα και τα παιδία παίζει...Μας στράβωσε ο φακός της μηχανής της Γιούλιας Γαζετοπούλου, έτσι απροστάτευτους που μας βρήκε στην αίθουσα και άδολους επισκέπτες της έκθεσης. Η βραδιά ήταν ζεστή και παραλίγο να γυμνωθούμε επισήμως όλοι ώς τα κάτω άκρα μας. Ηταν κι αυτό μια κάποια λύση, μια περφόρμανς κι ένα χάπενινγκ συναφές με την επιλογή και εκδήλωση του εφήμερου εικαστικού συμβάντος της βραδιάς. Ηταν και κάποιοι καλλιτέχνες εκεί μέσα που χρωστούσαν της Μιχαλούς! Ομως το εφήμερον τους δικαιολογούσε, όπως κι όλα τ' άλλα. Μια καλή ιδέα του εφήμερου στην τέχνη καταστράφηκε, ερχόμενη σε άμεση επαφή με την πραγματικότητα, αιτία η αδύνατη οργανική σύνθεσή της. Χάπενινγκ, περφόρμανς, μουσική, ποίηση κι εκτροπή συνάμα, δωρεά στην πάση θυσία προβολή, καημός και πόθος ανείπωτος ή και πολυ-ειπωμένος, που κάνει τ' άλογα να κλαίνε από την πλεονάζουσα ασχετοσύνη του ρηχού εικαστικού λόγου των μορφών και του συγγραφικού κριτικού στοχασμού. Ετσι αντέξαμε όλοι το εφήμερο συμβάν μιας βραδιάς, παριστάμενοι φιλικά σε εικαστικά γενέθλια, κόβοντας με ζαχαροπλαστική σπάθα την τούρτα της γιορτής. Κι αφού η νύφη ευωδίασε τις αίθουσες, τελείωσε και διαλύθηκε ο γάμος...ΚΩΣΤΑΣ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ

Copyright © "Η ΑΥΓΗ"

Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΘΕΟΦΙΛΗ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΑΥΓΗ

Είμαστε ελεύθεροι στο έρεβος...

Συντάκτης :

Ημ/νία καταχώρησης : 12/07/1997 00:00:00

ΑΔΥΝΑΤΩ να τοποθετηθώ εις τα πέλαγα των σκέψεων (βλέπε "Αυγή" 29 Ιανουαρίου) του συγγραφέως και ασυστόλως πελαγοδρόμου (των εννέα μηνών) Κώστα Σταυρόπουλο.Στρατηγέ μου, καμία αντιπαράθεση δημόσια. Το κείμενο καλό έως δακρύων. Θεσπέσιες οι μαλβινοειδείς ατάκες, νύφης ευωδία για τον "εικαστικό λόγο και χώρο".Στρατηγέ μου, μάθαμε μαχόμενοι αντάρτες βουνών και πόλεων και τώρα ψωνισμένοι Δον Κιχώτες παλεύουμε με ανεμόμυλους και αγέρηδες για την Ωραία Δουλτσινέα. Και η αυλή του ψυχιατρείου αδειάζει. Μείναμε μεταξύ μας εγώ κι εσύ και καμιά δεκαριά ακόμα Σάντσι - Πάντσι και αλληλοσπαραζόμαστε χωρίς καμία προσπάθεια δραπέτευσης.Πάρτο είδηση, γέρο μου. Ούτε τοίχοι ούτε καγκελόφρακτα υπάρχουν. Είμαστε ελεύθεροι στο έρεβος. Και τα όπλα κι οχθροί σκιάχτρα για να φοβίζουν ή ν' απασχολούν τις ιδέες μας. Παιδιά μάνας - εμμονής σου μιας ηλεκτρονικής επανάστασης φοβισμένα από την Ντόλι του Σκωτσέζου που θα φωτοαντιγράφεται εσαεί.Το μόνο που μας απομένει είναι να αυτοπροσδιοριζόμαστε ως λάτρεις της τέχνης αυτοκαταργώντας ιδιοκτησίες, πτυχία, εγώ, ιδιότητες, έτσι σεμνά και με τόλμη, γέρο μου... Λάτρεις της τέχνης και ελευθερογνωμούντες ποιηταράδες της ζωής μέχρι που να τη ματώνουμε.Για την Οικο-τοπίαΧΡΗΣΤΟΣ ΘΕΟΦΙΛΗΣ

Copyright © "Η ΑΥΓΗ".

 Dimitra Siaterli Οι παρουσιάσεις, συζητήσεις, οι πολιτιστικές πρωτοβουλίες και οι εκθέσεις του ART ACT του Χρήστου Θεοφίλη στον μικρό γόνιμο χώρο της οδού Σφαέλου σφράγισαν μια καρποφόρα εποχή. Η καταγραφή των δρώμενων απο τον άγρυπνο φρουρό της ενεργού τέχνης Θεοφίλη, τώρα αποδυκνύεται ανεκτίμητη. Σ΄ ευχαριστούμε Χρήστο!1

 Το" ευχαριστώ" μας είναι μικρό για όλα όσα έχεις κάνει για μάς τους καλλιτέχνες, για την τέχνη και γι αυτόν τον μίζερο τόπο που τρώει τα παιδιά του και δεν αναγνωρίζει τίποτα.

 Ημ/νία καταχώρησης : 24/08/2007 14:17:58

Του Κώστα ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ* Πριν ακόμα ανοίξει τις πόρτες του το ART ACT στο νοήμον κοινό και στους πρωτοκλασάτους εικαστικούς καλλιτέχνες και τους θεωρητικούς της τέχνης: αισθητικούς, ιστορικούς και τεχνοκριτικούς, για έναν ανοιχτό διάλογο ως τη διαλεκτική του ένταση και όχι παραπέρα στον καβγά του αντιπάλου, γέμισε ο χώρος του από γόνιμο ενθουσιασμό συμμετοχής. Και τώρα αναρωτιούνται οι καχύποπτοι και οι αφελείς ποιες είναι οι αιτίες αυτού του ενθουσιασμού. Έχει πράγματι ιδιαίτερο ενδιαφέρον πριν απ' όλα η συνάντηση σε κοινό χώρο ή στίβο των ελεύθερων κοινωνικών ιδεών, καθώς αντέχουν στις αντιπαραθέσεις των διαφορετικών. Θερμό πεδίο και υλικό της μαχόμενης σκέψης των ριζοσπαστικών ενοραματικών προσανατολισμών. Μικρός εις το δέμας ο χώρος του ART ACT, μεγάλες όμως σε μέγεθος οι πνευματικές και οι καλλιτεχνικές του δραστηριότητες. Στο χώρο συναντιούνται και τα δύο είδη, οι κάτοχοι ενός κάποιου πανεπιστημιακού παπίρ και οι συγγραφείς του επαναστατικού κοινωνικού στοχασμού και τέχνης, που τους στηρίζει το έργο τους, ίδιοι με τον νομπελίστα Πορτογάλο Σαραμάγκο ή τον Ρίτσο και τον Αλεξάνδρου. Αυτή η συνάντηση συνουσίας έχει το καλό που δημιουργεί σχέσεις γονιμικής ερωτικής χημείας στην τέχνη. Και μακριά από τους αφορισμούς του Ζαν Μπωντριγιάρ, που ισχυρίζεται ότι δεν υπάρχουν σήμερα οι λέξεις και οι έννοιες ριζοσπαστικός, επαναστάτης, διαφορετικά κοινωνικά συστήματα, αντίπαλα στρατόπεδα και άλλα. Μιλάει με αφελή αυτοπεποίθηση και αυταπάτη συνάμα για το τέλος της ιστορίας, της τέχνης, της ιδεολογίας και άλλα παρόμοια αποφθέγματα, θεωρητικά σλόγκαν μάλλον με επτασφράγιστα σελοφάν, έγκλειστα του ακινητοποιημένου κριτικού στοχασμού. Τα ισχυρίζεται όλα αυτά ο Μπωντριγιάρ γιατί δεν πήρε μυρουδιά απ' τη σημερινή κοινωνική ιδεολογία και συμπεριφορά της υπαρκτής ατομικής πρωτοβουλίας με κριτική παρέμβαση και το είδος της ανυποχώρητης κοινωνικής αντιστασιακής συνείδησης κατά της κατεστημένης κοινωνικής εξουσίας, που τη συνθέτουν η κρατική και η ιδιωτική πρωτοβουλία. Πανικόβλητες από τον φόβο μήπως και χάσουν τον λουφέ του κοινωνικού παραγοντισμού και του άκρατου επαγγελματισμού της τεχνεμπορίας. Αντίπαλός τους η ατομική πρωτοβουλία, που επιμένει να αυτοδιαχειρίζεται της δικής της παραγωγής τα πνευματικά και καλλιτεχνικά προϊόντα και να μην παραδίνεται στη μαστρωπία της ένοχης τεχνεμπορίας, που παράγει το έργο εκ προθέσεως σφάγιο της υπεροργανωμένης αγοράς του ηλεκτρονικού μετακαπιταλισμού. Δεν έχει πάρει μυρουδιά επίσης ο αγαπητός Μπωντριγιάρ την κυριαρχία της ηλεκτρονικής τεχνολογικής επανάστασης στο μέγιστο σήμερα. Συντηρείται με παρωχημένες ιδέες και αντιλήψεις του ακινητοποιημένου παρελθόντος, καθώς και από τα αφοριστικά θεωρητικά σλόγκαν του μεταμοντέρνου τάχα. Αρκεί να βάλεις μια λέξη στο "μετά" και όλα έπονται και φαντάζουν πήλινος δράκοντας του καινούργιου. Αγνοεί το ειδικό βάρος της δυναμικής παρουσίας των σύγχρονων ηλεκτρονικών μεταβιομηχανικών κοινωνικών και τον ηλεκτρονικό τεχνολογικό πολιτισμό, αντίθετος στον ηλεκτρονικό τεχνολογικό ολοκληρωτισμό. Αν δεν υπάρξει βαθύτερη κατανόηση των σύγχρονων δεδομένων, η θεωρία θα αναπαράγει τον εαυτό της λέγοντας κουραφέξαλα συνθήματα, αντί να σκύψει στα νάματα των ποιητικών χρησμών του γίγνεσθαι. Η ίδια η ιστορία απαντάει στο ερώτημα από μόνη της και δεν μας κάνει τη χάρη να αδρανούμε για λίγο έστω. Οι θεωρητικές πεποιθήσεις χωρίς αντίκρισμα και η επαλήθευση στην άγια καθημερινότητα, ανοιχτός ορίζοντας των πολλαπλών ροών στην τέχνη και τη σύγχρονη σκέψη, πάει ο κόπος χαμένος. Το ART ACT τα διαπραγματεύεται όλα αυτά στον χώρο του με ωριμότητα και θάρρος ως σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα, υποκείμενη στη δραματική έλλειψη των μέσων έκφρασης και επικοινωνίας του εικαστικού χώρου, αποκλεισμένος από τον περιοδικό και ημερήσιο τύπο και την ηλεκτρονική οθόνη της τηλεόρασης. Καλύπτουν τα ηλεκτρονικά παράθυρά της τα χοντρόδερμα φτηνά μυαλά σε καθημερινή βάση με στόχο τον παραγοντισμό και τη λεηλάτηση του ανοχύρωτου εικαστικού χώρου της πρωτοπορίας. Έτσι θα πω ότι όλα αυτά ευνοούν και ενισχύουν τη θέση του ART ACT για την ενθουσιώδη εισροή στις αίθουσές του σε όλους όσοι αντέχουν τον κοινωνικό διάλογο. Μ' αυτόν τον τρόπο σπάει τους κλειστούς κώδικες επικοινωνίας που επιμένουν να λειτουργούν χωρίς νομικό πλαίσιο, χωρίς κανένα δικαίωμα και μόνο με υποχρεώσεις στην εν αφασία πολιτεία. Λάτρης του μπιγκ μπράδερ. Ψυχαγωγία - εκτελεστικό απόσπασμα της ελεύθερης συνείδησης. Το ART ACT λειτουργεί σαν μια απελευθερωμένη νησίδα στο χάος των αντιπαραθέσεων και προφέρει ποιητικές ανάσες στους εξορισμένους ναυαγούς ποιητές και προς τιμήν του. Η άλλη σοβαρή διάγνωση είναι το πυκνό ετήσιο πρόγραμμα και η ποικιλία της θεματολογίας του. Αλλιώς θα ήταν ένας ακόμα χώρος άτολμος και άχρωμος και μια απ' τα ίδια. Θα ήταν υπάκουο στις υποδείξεις των ηλεκτρονικών εργολάβων που δρουν μέσα κι έξω από το κράτος, οργανωμένοι μιντιάτορες του πήλινου γιγαντισμού. Τον χώρο του κινεί εμπνευσμένα ο 50χρονος ζωγράφος Χρήστος Θεοφίλης, χρόνια ασκημένος στις δημόσιες σχέσεις, και το σημαντικότερο είναι που το ART ACT δρα έξω από τα κατεστημένα εικαστικά ενυδρεία ως ελευθερογνώμων του άδολου ποιητικού ψυχισμού, μόνιμα μεθυσμένος για το αύριο. Τα όρια της ιδεολογίας και της αισθητικής του είναι ο χώρος της μοντέρνας τέχνης αλλά και ανοιχτός στη σημερινή κυρίαρχη εννοιολογική τέχνη και έτοιμος πάλι να αποδεχτεί και τη βιοτέχνη, επική διάσταση και εσωτερική αξία του ηλεκτρονικού τεχνολογικού πολιτισμού, διάσπαρτος στους ιστούς του νεαρού 21ου ηλεκτρονικού αιώνα. Οι εικαστικοί καλλιτέχνες και οι θεωρητικοί του κριτικού στοχασμού έχουν διαλέξει ως αφετηρία, και το γνωρίζει καλά αυτό ο Θεοφίλης, τη γενιά του '80. Και από εκεί ξεκινούν με σιγουριά να ρίξουν φως στο σήμερα. Η γενιά του '80 έσπασε εντυπωσιακά την παραδοσιακή φόρμα γραφής και γι' αυτό δικαιούται να περάσει άγρυπνη απ' τα προπύλαια του επαναστατημένου ακραία 21ου αιώνα με τις πολλές και νεότερες πρωτοπορίες στην τέχνη και τον στοχασμό. * Ο Κώστας Σταυρόπουλος είναι τεχνοκριτικός

Copyright © "Η ΑΥΓΗ"

 "Αrt-act" με ανθρωπογεωγραφία

Συντάκτης :

Μαυροειδής Σταμάτης Ημ/νία καταχώρησης : 02/10/2007 19:52:11

Το ART ACT του Χρήστου Θεοφίλη λειτουργεί σαν μια απελευθερωμένη αλλά και απελευθερωτική νησίδα επικοινωνίας και διαλόγου στο χώρο των ιδεών και της μοντέρνας τέχνης. Οι προσκεκλημένοι - κατά προτίμηση- εικαστικοί καλλιτέχνες και θεωρητικοί του κριτικού στοχασμού έχουν διαλέξει ως αφετηρία, τη γενιά του '80 και από 'κεί ορμώμενοι επιχειρούν να ρίξουν τον πνευματικό τους οβολό στο θολό τοπίο των ημερών μας. Μετά τη θερινή ανάπαυλα ξεκινά λοιπόν ξανά τη δράση του με την "ανθρωπογεωγραφία" του Ηλία Πούλου, μιαν έκθεση πορτρέτων γερόντων και γεροντισσών πρωταγωνιστών του εμφυλίου πολέμου. Η έκθεση θα ανοίξει τις πόρτες της στις 8 Οκτωβρίου. Την ίδια μέρα ο εικαστικός καλλιτέχνης Η. Πούλος θα συζητήσει με τον Χάρη Καμπουρίδη τις πτυχές της δουλειάς του.

Copyright © "Η ΑΥΓΗ".

 Θανάσης Μουτσόπουλος το Art-act κάνει πράξη έναν πραγματικό πλουραλισμό.

 art_act 

   Στην εικαστική Αθήνα του 2007 που «βράζει» από φιλόδοξα projects και αναρίθμητους αυτοαναγορευμένους παράγοντες, τo Art-act είναι μια διαφορετική κατάσταση. Σε μια κοινωνία (και αυτό επηρεάζει και τα εικαστικά) στραμμένη όλο και περισσότερο στην κερδοσκοπία, το art-act δεν έχει οποιαδήποτε εμπλοκή σ’ αυτό, ούτε και αποτελεί συγκοινωνούν δοχείο για άλλες κερδοσκοπικές δραστηριότητες. Σε μια εικαστική κοινότητα (καλλιτέχνες και θεωρητικοί) που συνήθιζαν να εκφράζονται με βαρύγδουπο, ξύλινο λόγο και με το αζημίωτο λατρείες το Art-act προτείνει απλές κουβέντες, συχνά ειλικρινείς. Σε μια εποχή όπου οι ομάδες συσπειρώνονται γύρω από δίπολα (αναπαραστατικοί-εννοιακοί, πρωτοβάθμιοι-δευτεροβάθμιοι, πρωτοποριακοί-οπισθοδρομικοί, γέροι-νέοι, Βρετανοί-όχι Βρετανοί,…) το Art-act κάνει πράξη έναν πραγματικό πλουραλισμό. Οι συγκεντρώσεις γίνονται εδώ δύο φορές τη βδομάδα (Δευτέρα και Παρασκευή) γύρω στις 8.00 το βράδυ. Καλλιτέχνες παρουσιάζουν τη δουλειά τους, θεωρητικοί αναλύουν κάποιο θέμα, αμφότεροι συζητούν και (συχνά) συγκρούονται (όχι αναγκαστικά οι πρώτοι με τους δεύτερους) όμως αυτό είναι που δίνει τη σημασία σ’ αυτή τη δραστηριότητα. Και που αλλού θα δεις ιστορικές μορφές της μεταπολεμικής τέχνης να διαπληκτίζονται με εξεγερμένους νέους; Δεν είναι γκλάμουρ αλλά είναι οικείο. Δεν είναι της μόδας αλλά συχνά είναι συγκινητικό. Δεν είναι πάντα ενδιαφέρον αλλά είναι πάντα ανοιχτό σε όλους. 

   Θανάσης Μουτσόπουλος

Κώστας Σταυρόπουλος 

2002 Ιαν.

Δυόμισι χρόνια και καλά κρατάει το ART-ACT, ασκούμενο ευφυώς στο στοχασμό, την τέχνη και την επικοινωνία των διαφορετικών κοινωνικών ιδεών.

Πέρασαν απ’ τον ιδεολογικό χώρο δράσης του όλοι σχεδόν οι μεγάλοι κι οι μικρότεροι εικαστικοί καλλιτέχνες, παρουσιάζοντας διεξοδικά το έργο τους. Mίλησαν γι αυτό και κάποτε κάποτε ήταν ενεργοί ακροατές.

Tο ART-ACT κινείται πάνω σε δυο παράλληλους πυρήνες, καθώς έτσι έχουν διαμορφωθεί ως τώρα τα πράγματα. Tο ιδανικό σημείο της κοινής συνάντησης των διαφορετικών, λειτουργεί γονιμικά, χάρις στην αντοχή των διαλεκτικών αντιπαραθέσεων, δημιουργική άσκηση της δημοκρατικής συνείδησης, σημείο κατανόησης του σύγχρονου και του ιδεολογικού ευδαιμονισμού.

Tον έναν πυρήνα εκπροσωπεί η ομάδα των θεσμικών, γι αυτό φιλοξενείται στο ART-ACT το μεγαλύτερο μέρος των καθηγητών της AΣKT της Aθήνας και της Θεσσαλονίκης, τους πανεπιστημιακούς καθηγητές, αισθητικούς, τεχνοκριτικούς και ιστορικούς της τέχνης.

O δεύτερο πυρήνας εκφράζει και καλύπτει αυτούς που δρουν αυτονομημένα και αυτοδιαχειρίζονται το έργο τους έξω απ’ τους θεσμούς. Tους ακραιφνείς ιδεολόγους της κριτικής παρέμβασης, με μια λέξη, αυτούς που λειτουργούν στο χώρο των εικαστικών τεχνών απ’ τα σημεία οράσεως της ατομικής πρωτοβουλίας.

Mέσα στα δυόμισι χρόνια της άμεσης συνάντησης στον ίδιο χώρο, συμπορεύονται δημιουργικά και ουσιαστικά για την κοινή υπόθεση των εικαστικών τεχνών κυρίως. Γιατί ο χώρος του ART-ACT φιλοξενεί και συγγραφείς του πεζού και του έμμετρου λόγου, σκηνοθέτες του θεάτρου και του κινηματογράφου.

Oι διαλέξεις, οι ελεύθερες συζητήσεις, η προβολή διαφανειών, προϊόντα της ψηφιακής τέχνης, βίντεο και άλλες δραστηριότητες αφθονούν στον εν λόγω χώρο.

Eνοραματικός στόχος και προσανατολισμός ο ανοιχτός διάλογος της καλλιτεχνικής, της στοχαστικής και κοινωνικής επικοινωνίας του σύγχρονου ηλεκτρονικού τεχνολογικού πολιτισμού. Γνήσιο τέκνο των μεταβιομηχανικών ηλεκτρονικών κοινωνιών, σημείο κορύφωσης όλων αυτών το ηλεκτρονικό νοείν, πέντε βήματα πέρα απ’ τη σοφία της καρδιάς.

Σ’ αυτό το στάδιο εξέλιξης του κριτικού στοχασμού και της τέχνης, κυριαρχεί φανερά η εννοιλογική τέχνη.

Aπομακρυνθήκαμε νεότερα απ’ τη μοντέρνα τέχνη, φωνή αυτή της βιομηχανικής και της ταξικής κοινωνικής επανάστασης (1850-1950).

Σ’ αυτό το πυκνό ιδεοδρόμιο κινείται δυναμικά δυόμισι χρόνια το ART-ACT και καλά τα καταφέρνει ως τώρα.

Ο Κώστας Σταυρόπουλος είναι τεχνοκριτικός

 Διάλογοι στην art act

Συντάκτης :

Μαυροειδής Σταμάτης Ημ/νία καταχώρησης : 08/03/2007 19:45:44

Πίσω από τον Άρειο Πάγο της λεωφόρου Αλεξάνδρας, στην οδό Σφαέλου 3 υπάρχει εδώ και καιρό ένα ζωντανό κύτταρο τέχνης και διαλόγου με την επωνυμία "art act". Σήμερα Παρασκευή στις 8 το βράδυ η γλύπτρια Αγγέλικα Κοροβέση συνομιλεί για το έργο της με τον ιστορικό τέχνης στο Πανεπιστήμιο της Θράκης, Γιάννη Κολοκοτρώνη. Τη Δευτέρα στον ίδιο χώρο και την ίδια ώρα θα ξετυλιχθεί μια ενδιαφέρουσα συζήτηση με θέμα "Ανθρώπινα Δικαιώματα και ο ρόλος των ΜΜΕ". Θα ανταλλάξουν απόψεις οι: Βένιος Αγγελόπουλος, Θανάσης Βακαλιός, Χαράλαμπος Δαραδήμος, Δήμος Δημητρίου και Φίλιππος Νικολόπουλος.

Copyright © "Η ΑΥΓΗ".

 Με την αγωνία μιας νέας υπέρβασης

Συντάκτης :Του Κώστα ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ

Ημ/νία καταχώρησης : 01/02/1997 00:00:00

ΣΥΜΠΕΡΑΝΑ βλέποντας τον Σταύρο Ιωάννου ότι εγκαταλείπει τον εξπρεσιονισμό σαν κίνημα γραφής και ότι προσπαθεί τώρα να περάσει σε έναν άλλο δρόμο, το δρόμο της δικής του μετεξέλιξης, καίτοι αφήνει ακόμη να κυκλοφορούν κάποια βιώσιμα στοιχεία του εικαστικού λόγου των μορφών, παιδεία καταξιωμένη της πρώτης 30ετίας του 20ού αιώνα. Εννοώ τη δουλειά του Μαλέα, του Παπαλουκά, του Νικολάου Λύτρα και του Στέρη.Η ευτυχής συνάντηση του Σ. Ιωάννου με τον ευρωπαϊκό εξπρεσιονισμό έγινε με τη δεύτερη επιστροφή του διεθνώς στη δεκαετία του '70. Η Ελλάδα λόγω ιστορικοκοινωνικών αδιεξόδων και συνθηκών δεν μπόρεσε να πάρει μέρος στην πρώτη φάση του ευρωπαϊκού εξπρεσιονισμού 1900-1930. Ο Μπουζιάνης βέβαια ήταν εξαίρεση και η μεγάλη χαρισματική περίπτωση που όχι μόνο πήρε μέρος στην πρώτη φάση του ευρωπαϊκού εξπρεσιονισμού, αλλά υπολογίζεται στους 3 κορυφαίους αυτού του κινήματος.Μετά τη δεκαετία του '70 ο εξπρεσιονισμός βρέθηκε στην ανάγκη της ιστορικοκοινωνικής απόσυρσής του και τότε οι περισσότεροι ευαίσθητοι καλλιτέχνες αποφάσισαν πρώτοι να αλλάξουν δρόμο, προκειμένου να αρχίσουν κάτι καινούργιο δικό τους. Αυτό που λέω ισχύει για τους καλλιτέχνες που είχαν πραγματοποιήσει έργο, έστω και μέσα από το κίνημα του εξπρεσιονισμού και δεν ισχύει ασφαλώς για εκείνους που δεν έφτασαν ώς εκεί κι ακόμη ψάχνονται.Οι εικαστικοί καλλιτέχνες Μάκης Θεοφυλακτόπουλος, Χρόνης Μπότσογλου, Γιάννης Ψυχοπαίδης, Σταύρος Ιωάννου, Γιώργος Μήλιος, Αλέκος Κτενάς, Γιάννης Μπουτέας και Γιώργος Λαζόγκας ήταν ο πυρήνας της γενιάς του '70 και του κινηματικού εξπρεσιονισμού στην Ελλάδα και έζησαν συνάμα και το τέλος του. Γι' αυτό όλοι τους τώρα αναζητούν ανήσυχοι μια καινούργια μέθη γραφής και έκφρασης της δικής τους ανάγκης και έμπνευσης.Δεν είναι μάλλον εύκολο να απαντήσει κανείς με ένα ναι ή με ένα όχι για την αρχή και το τέλος αυτής της περιπέτειας. Μπορούμε όμως να δούμε κατά άτομο πώς συνειδητοποιεί την έξοδό του και την απομάκρυνσή του από το κίνημα του ευρωπαϊκού εξπρεσιονισμού. Και ιδού το ερώτημα-δίλημμα: Αφού ξέρει να ζωγραφίζει ο Σ. Ιωάννου, γιατί παρ' όλα αυτά ζωγραφίζει με τερατώδη αντοχή και εγκράτεια χωρίς να καταφεύγει στις εγνωσμένες δυνατότητές του και στα τεχνάσματα της γραφής του εξπρεσιονισμού, που ξέρει ιδιαίτερα;Μαζί με τον Δημήτρη Σακελλίωνα βρεθήκανε με το ένα ποδάρι στη γενιά του '70 και με το άλλο στη γενιά του '80. Και στη γενιά του '80 έλαχε να συναντηθούν και με τον Κυριάκο Μορταράκο και συνυπάρχουν από διαφορετικό σημείο ο καθένας ως εικαστικό τρίο.Τώρα και η γενιά του '80 βρίσκεται προ του τέλους της και πράγματι επαναλαμβάνεται το φαινόμενο της εξόδου του κάθε εικαστικού καλλιτέχνη από αυτή τη γενιά, τέλος του 20ού αιώνα. Αυτό είναι το καινούργιο βήμα και πώς το αποφασίζεις...Τη γενιά του '80 την είδα και την προσέγγισα σαν μια πολυσυλλεκτική δεξαμενή του εικαστικού λόγου των μορφών και του γραπτού λόγου συνακόλουθα του κριτικού στοχασμού. Ηδη έχει βγει απ' αυτήν ο Θανάσης Τότσικας, ο Κυριάκος Μορταράκος, η Σπυριδούλα Πολίτη, ο Σταύρος Ιωάννου με το δικό του τρόπο, ο Τάκης Καλδής, ο Χρήστος Μπουρονίκος, ο Αγγελος Παπαδημητρίου και ήταν ευφυής η κίνηση της εξόδου από τη γενιά του '80 των 6 με την έκθεσή τους στο "Σπίτι της Κύπρου" "Εγωισμός". Υπάρχει η μερίδα των καλλιτεχνών που δεν κυνηγούν τις γρήγορες εξόδους από ένα κίνημα ή από μια γενιά, γιατί δεν μπήκαν σ' αυτές ποτέ ως υποχρεωμένοι και δεσμευμένοι της κινηματικής γραφής και έκφρασης. Παράδειγμα η Φούλα Σακέλη, ο Γιάννης Γουρζής, ο Δήμος Δημητρίου, ο Κώστας Δικέφαλος, ο Τάσος Ματζαβίνος, ο Αγγελος Μακρίδης, ο Χρήστος Θεοφίλης, η Νίκη Λιοδάκη, ο Νίκος Κασκαούρας και άλλοι ακόμη.Ο Σ. Ιωάννου δεν παράτησε τη ζωγραφική του τελάρου αλλά τη ζωγραφική του εξπρεσιονισμού ως κίνημα. Υπάρχουν τρεις εικαστικές συνθέσεις, που δείχνει αυτόν τον καιρό στη Γκαλερί 3, που επιβεβαιώνουν τον χθεσινό καλό εαυτό του και καταθέτουν τη νέα αγωνία της εξόδου από αυτό το κίνημα του εξπρεσιονισμού. Μ' αυτή την παρατήρηση ίσως αποδειχθεί ότι έχει δίκιο και πάλι ο Σταύρος σε ό,τι κάνει μόλις. Ομως και η δική μου ψυχραιμία και η εγκράτεια είναι χαρισματική, να βλέπω να δοκιμάζεται στη νεότερη ιερή και γκρίζα μοναξιά του ο Σταύρος κι εγώ να περιμένω τα καλύτερα...Ας είναι! Τον Σταύρο τον στηρίζει ευτυχώς ο σεβασμός μας σ' αυτό που έχει κάνει πριν, τον στηρίζει το καλλιτεχνικό του ήθος, η ανθρώπινη αγωνία μιας καινούργιας υπέρβασης και η ψυχραιμία του ανιδιοτελούς.Κ. ΣΤ.

Copyright © "Η ΑΥΓΗ".

 Μελίτα Εμμανουήλ Το Art-Act είναι ένας καθαρά καλλιτεχνικός χώρος

 Art-Act 

   Το Art-Act  είναι ένας καθαρά καλλιτεχνικός χώρος, όπου υπάρχει η δυνατότητα του διαλόγου ανάμεσα στους θεωρητικούς και τους καλλιτέχνες επάνω σε θέματα που αφορούν την τέχνη, αλλά και την παιδεία ή την κοινωνία. Είναι μία μικρή σε τετραγωνικά μέτρα, αίθουσα, αλλά μεγάλη και περιεκτική από ιδέες, διάθεση, και κυρίως από απόψεις όλων των τάσεων. Ο ζωγράφος Χρήστος Θεοφίλης που είναι ο εμπνευστής και μοναδικός συντελεστής της ιδέας αυτής, εργάζεται ασταμάτητα,  σχεδιάζει το πρόγραμμα των ομιλιών, έρχεται σε επαφή με τους καλλιτέχνες και τους θεωρητικούς και στη συνέχεια διευθύνει με ευγένεια και μαεστρία τις συναντήσεις.    Για τον ιστορικό ή θεωρητικό της τέχνης, ειδικότερα, το Art-Act είναι πραγματικά πολύτιμο. Η μελέτη της ιστορίας της τέχνης είναι στείρα χωρίς την επαφή και το διάλογο με τους ίδιους τους δημιουργούς. Ο ιστορικός συνειδητοποιεί εκεί ότι οι ζωγράφοι, οι γλύπτες, οι «εικαστικοί»  γνωρίζουν τα πράγματα από «μέσα», όχι επιφανειακά . Στο Art-Act δεν έχουν σημασία οι χρονολογίες και τα κινήματα, αλλά η ίδια η δημιουργία.  Στην εποχή μας, που χαρακτηρίζεται, εκτός των άλλων, και από την απομόνωση του ανθρώπου, ένας τέτοιος χώρος, στον οποίο αναπτύσσεται η επικοινωνία και ο ελεύθερος διάλογος, είναι μία όαση, μία ανάσα. Φαντάζομαι ότι κάπως έτσι θα ήταν και η ατμόσφαιρα στο café Guerbois, εκεί όπου οι Ιμπρεσιονιστές συναντιόντουσαν με τους λογοτέχνες και τους ποιητές της εποχής και μιλούσαν για την τέχνη. Κάπως έτσι, άλλωστε, δημιουργούνται και οι νέες ιδέες.    

   Μελίτα Εμμανουήλ Καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης Σχολή Αρχιτεκτόνων, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο  

 Οι εικαστικοί καλλιτέχνες και οι θεωρητικοί του κριτικού στοχασμού έχουν διαλέξει ως αφετηρία, και το γνωρίζει καλά αυτό ο Θεοφίλης, τη γενιά του '80. Και από εκεί ξεκινούν με σιγουριά να ρίξουν φως στο σήμερα. Η γενιά του '80 έσπασε εντυπωσιακά την παραδοσιακή φόρμα γραφής και γι' αυτό δικαιούται να περάσει άγρυπνη απ' τα προπύλαια του επαναστατημένου ακραία 21ου αιώνα με τις πολλές και νεότερες πρωτοπορίες στην τέχνη και τον στοχασμό. * Ο Κώστας Σταυρόπουλος είναι τεχνοκριτικός

 Παναγιώτης Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ Το art-act τιμά το όνομα του και αποτελεί στην Αθήνα, το μάχιμο χώρο για την εικαστική θεωρία

Το Art-act, ή η πρωτοπορία συνεχίζει να συζητά

      Ημ/νία καταχώρησης : 31/10/2007 19:22:09

 Στον  εβδομο χρόνο λειτουργίας του εισέρχεται το art-act και συνεχίζει να  ασκείται όπως γράφει ο Κώστας Σταυρόπουλος "ευφυώς στο στοχασμό, στην  τέχνη και στην επικοινωνία των διαφορετικών κοινωνικών ιδεών".  Εικαστικοί καλλιτέχνες, τεχνοκριτικοί, ιστορικοί της τέχνης και κυρίως  άτομα που θέλουν να μιλήσουν για την τέχνη μαζεύονται δυο φορές την  εβδομάδα στο χώρο της οδού Σφαέλου. Το πυκνό πρόγραμμα  του καλύπτει ένα τεράστιο εύρος θεωρητικών αντικειμένων και προβλημάτων  από συζητήσεις για τη μοντερνικότητα, αφιερώματα σε καλλιτέχνες,  θεματικές ενότητες μέχρι προβολές βίντεο ή διαφανειών. Το art-act τιμά  το όνομα του και αποτελεί στην Αθήνα, το μάχιμο χώρο για την εικαστική  θεωρία. Ο διευθυντής του, ο εικαστικός Χρήστος Θεοφίλης φέρνει στο μυαλό  τον Μπαχαριάν της "Ώρας" της δεκαετίας του ογδόντα και τον Κατσιάνη της  "άλλης πόλης". Αναλογιζόμενος το έργο που προσφέρει στη θεωρία το  art-act δυο σκέψεις μου έρχονται στο μυαλό: Θυμάμαι, αρχικά, τη διάκριση  που κάνει ο Χέγκελ για τη κατανόηση ενός καλλιτεχνικού μορφώματος.  Ταξινομούσε την πρόσληψη του καλλιτεχνικού μορφώματος σε κάποιες  κατηγορίες. Υπάρχει η πρόσληψη από τον ειδικό που παρακολουθεί, κατά  κάποιο τρόπο εσωτερικά, το έργο. Υπάρχει ο μη-ειδικός που αναζητά στο  έργο ένα γενικό συμβολισμό. Τέλος υπάρχει και το καλλιεργημένο  υποκείμενο που συλλαμβάνει το έργο ως πολιτισμικό φαινόμενο. Το  υποκείμενο αυτό ως καλλιεργημένος θεατής ή ακροατής έχει μεγαλύτερη  σημασία από τις δυο προηγούμενες κατηγορίες. Αναγορεύεται στον κατ’  εξοχήν γνώστη του αντικειμένου και η γνώμη του έχει την πλέον βαρύνουσα  σημασία. Η δεύτερη σκέψη που συνεχίζει την πρώτη υπάρχει στον πρώτο τόμο  της Αισθητικής της Αντίστασης του Πήτερ Βάις. The Aesthetics of  Resistance, Duke University Press 2005. Ο αφηγητής του μυθιστορήματος  και η παρέα στο Βερολίνο του 1937 προσπαθούν να εφεύρουν τρόπους για να  εκφράσουν την έχθρα τους για το ναζιστικό καθεστώς. Σημειωτέον πρόκειται  για πραγματικά γεγονότα. Συναντιούνται λοιπόν στα μουσεία, στις στοές  και σε υπόγεια, και στις συζητήσεις τους αυτές ερευνούν τη συγγένεια  μεταξύ των πολιτικών αντίστασης και της τέχνης. Αυτή είναι η καρδιά του  μυθιστορήματος του Weiss. Πρόκειται για νέους ανθρώπους που σπουδάζουν  στο νυχτερινό γυμνάσιο και επιδιώκουν -όπως σημειώνει ο Χάμπερμας-να  αποσπάσουν "από το ευαίσθητο πέτρωμα του αντικειμενικού πνεύματος κάποια  θραύσματα". Στόχος τους ήταν η ιδιοποίηση της κουλτούρας του μοντέρνου  που βαλλόταν από τους ναζί. Η ουσιαστική χειρονομία τους υπήρξε κάτι  περισσότερο. Επρόκειτο για την ιδιοποίηση της κουλτούρας των ειδικών  μέσα από το πρίσμα του βιωμένου κόσμου της καθημερινότητας. Για τον  Χάμπερμας μια τέτοια χειρονομία που θυμίζει τα φιλοσοφικά καφενεία του  διαφωτισμού, το καφέ-Βολταίρο των ντανταιστών, τις ανέλπιδες  σουρεαλιστικές επαναστάσεις, τον Μπρέχτ ή τον Μπένγιαμιν, αποτελεί την  απόδειξη ότι το πρόταγμα του μοντέρνου παραμένει ζωντανό και σε ισχύ. Το  art-act κάνει κάτι ζωντανό όχι μόνο γιατί παράγει εικαστική θεωρία αλλά  γιατί αυτή η θεωρία φεύγει από τα τείχη των θεσμών, ανοίγεται και  εμπλουτίζει τον βιόκοσμο της καθημερινότητας και των καλλιεργημένων  πολιτών. Οι διαλέξεις, οι συζητήσεις κυρίως οι συγκρούσεις που  δημιουργούνται εκεί αποδεικνύουν τον πλούτο και τη ζωντάνια αυτού του  βιωμένου κόσμου ως ενός κομματιού-μικρού ή μεγάλου είναι αδιάφορο- αυτού  του τρίτου πόλου που μπαίνει ανάμεσα στους θεσμούς και στην αγορά.  Τέλος, στα  χρόνια λειτουργίας έχει ήδη δημιουργήσει ένα σημαντικό  αρχείο που καταγράφει ένα κομμάτι της ζώσας εικαστικής μας ζωής αλλά και  της παράδοσης της. Αυτά τα ντοκουμέντα πρέπει να δημοσιοποιηθούν, να  αποτελέσουν το αντικείμενο εκδόσεων. Πραγματικά θεωρώ ότι αυτό που  ονομάζουμε μοντέρνο διασώζεται από αυτές τις προσπάθειες ιδιοποίησης της  κουλτούρας. Αυτές οι προσπάθειες πρέπει να διευρυνθούν και να  πολλαπλασιάζονται, διευρύνοντας ταυτόχρονα το αίτημα της κριτικής.  

Παναγιώτης Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ  

Copyright © "Η ΑΥΓΗ".

 Περίπατος στις αίθουσες τέχνης

Συντάκτης :

Μαυροειδής Σταμάτης Ημ/νία καταχώρησης : 17/04/2007 19:51:49

\art_act:\ Συνεχίζεται ο ενδιαφέρον κύκλος συζητήσεων απο την αίθουσα τέχνης art_act (Σφαέλου 3 πίσω απο τον Αρειο Πάγο). Σήμερα Τετάρτη στις 8 μ.μ. η εικαστική φωτογράφος και ιστορικός της τέχνης Λίμπερτυ Πολύζου συζητά για το έργο της με τον ιστορικό τέχνης Θανάση Μουτσόπουλο. Την Παρασκευή την ίδια ώρα η υπευθυνη του Χώρου Π37 συζητά με την εικαστικό Τίνα Καμπάνη με θέμα: Χώροι Τέχνης: super market τέχνης ή χώροι πολιτισμού; Την μεταπροσεχή Παρασκευή τέλος ο θεωρητικός τέχνης Θόδωρος Γεωργίου θα μιλήσει με θέμα: "Η τέχνη ως κατασκευή σήμερα".

Copyright © "Η ΑΥΓΗ" 

 Το Art-act, ή η πρωτοπορία συνεχίζει να συζητά

Παναγιώτης Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ Ημ/νία καταχώρησης : 31/10/2007 19:22:09

Στον τέταρτο χρόνο λειτουργίας του εισέρχεται το art-act και συνεχίζει να ασκείται όπως γράφει ο Κώστας Σταυρόπουλος "ευφυώς στο στοχασμό, στην τέχνη και στην επικοινωνία των διαφορετικών κοινωνικών ιδεών". Εικαστικοί καλλιτέχνες, τεχνοκριτικοί, ιστορικοί της τέχνης και κυρίως άτομα που θέλουν να μιλήσουν για την τέχνη μαζεύονται δυο φορές την εβδομάδα για τρία χρόνια στο χώρο της οδού Σφαέλου. Το πυκνό πρόγραμμα του καλύπτει ένα τεράστιο εύρος θεωρητικών αντικειμένων και προβλημάτων από συζητήσεις για τη μοντερνικότητα, αφιερώματα σε καλλιτέχνες, θεματικές ενότητες μέχρι προβολές βίντεο ή διαφανειών. Το art-act τιμά το όνομα του και αποτελεί στην Αθήνα, το μάχιμο χώρο για την εικαστική θεωρία. Ο διευθυντής του, ο εικαστικός Χρήστος Θεοφίλης φέρνει στο μυαλό τον Μπαχαριάν της "Ώρας" της δεκαετίας του ογδόντα και τον Κατσιάνη της "άλλης πόλης". Αναλογιζόμενος το έργο που προσφέρει στη θεωρία το art-act δυο σκέψεις μου έρχονται στο μυαλό: Θυμάμαι, αρχικά, τη διάκριση που κάνει ο Χέγκελ για τη κατανόηση ενός καλλιτεχνικού μορφώματος. Ταξινομούσε την πρόσληψη του καλλιτεχνικού μορφώματος σε κάποιες κατηγορίες. Υπάρχει η πρόσληψη από τον ειδικό που παρακολουθεί, κατά κάποιο τρόπο εσωτερικά, το έργο. Υπάρχει ο μη-ειδικός που αναζητά στο έργο ένα γενικό συμβολισμό. Τέλος υπάρχει και το καλλιεργημένο υποκείμενο που συλλαμβάνει το έργο ως πολιτισμικό φαινόμενο. Το υποκείμενο αυτό ως καλλιεργημένος θεατής ή ακροατής έχει μεγαλύτερη σημασία από τις δυο προηγούμενες κατηγορίες. Αναγορεύεται στον κατ’ εξοχήν γνώστη του αντικειμένου και η γνώμη του έχει την πλέον βαρύνουσα σημασία. Η δεύτερη σκέψη που συνεχίζει την πρώτη υπάρχει στον πρώτο τόμο της Αισθητικής της Αντίστασης του Πήτερ Βάις. The Aesthetics of Resistance, Duke University Press 2005. Ο αφηγητής του μυθιστορήματος και η παρέα στο Βερολίνο του 1937 προσπαθούν να εφεύρουν τρόπους για να εκφράσουν την έχθρα τους για το ναζιστικό καθεστώς. Σημειωτέον πρόκειται για πραγματικά γεγονότα. Συναντιούνται λοιπόν στα μουσεία, στις στοές και σε υπόγεια, και στις συζητήσεις τους αυτές ερευνούν τη συγγένεια μεταξύ των πολιτικών αντίστασης και της τέχνης. Αυτή είναι η καρδιά του μυθιστορήματος του Weiss. Πρόκειται για νέους ανθρώπους που σπουδάζουν στο νυχτερινό γυμνάσιο και επιδιώκουν -όπως σημειώνει ο Χάμπερμας-να αποσπάσουν "από το ευαίσθητο πέτρωμα του αντικειμενικού πνεύματος κάποια θραύσματα". Στόχος τους ήταν η ιδιοποίηση της κουλτούρας του μοντέρνου που βαλλόταν από τους ναζί. Η ουσιαστική χειρονομία τους υπήρξε κάτι περισσότερο. Επρόκειτο για την ιδιοποίηση της κουλτούρας των ειδικών μέσα από το πρίσμα του βιωμένου κόσμου της καθημερινότητας. Για τον Χάμπερμας μια τέτοια χειρονομία που θυμίζει τα φιλοσοφικά καφενεία του διαφωτισμού, το καφέ-Βολταίρο των ντανταιστών, τις ανέλπιδες σουρεαλιστικές επαναστάσεις, τον Μπρέχτ ή τον Μπένγιαμιν, αποτελεί την απόδειξη ότι το πρόταγμα του μοντέρνου παραμένει ζωντανό και σε ισχύ. Το art-act κάνει κάτι ζωντανό όχι μόνο γιατί παράγει εικαστική θεωρία αλλά γιατί αυτή η θεωρία φεύγει από τα τείχη των θεσμών, ανοίγεται και εμπλουτίζει τον βιόκοσμο της καθημερινότητας και των καλλιεργημένων πολιτών. Οι διαλέξεις, οι συζητήσεις κυρίως οι συγκρούσεις που δημιουργούνται εκεί αποδεικνύουν τον πλούτο και τη ζωντάνια αυτού του βιωμένου κόσμου ως ενός κομματιού-μικρού ή μεγάλου είναι αδιάφορο- αυτού του τρίτου πόλου που μπαίνει ανάμεσα στους θεσμούς και στην αγορά. Τέλος, στα τρία χρόνια λειτουργίας έχει ήδη δημιουργήσει ένα σημαντικό αρχείο που καταγράφει ένα κομμάτι της ζώσας εικαστικής μας ζωής αλλά και της παράδοσης της. Αυτά τα ντοκουμέντα πρέπει να δημοσιοποιηθούν, να αποτελέσουν το αντικείμενο εκδόσεων. Πραγματικά θεωρώ ότι αυτό που ονομάζουμε μοντέρνο διασώζεται από αυτές τις προσπάθειες ιδιοποίησης της κουλτούρας. Αυτές οι προσπάθειες πρέπει να διευρυνθούν και να πολλαπλασιάζονται, διευρύνοντας ταυτόχρονα το αίτημα της κριτικής. Παναγιώτης Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ * Το art-act βρίσκεται στη Σφαέλου 3 και Ν. Σολιώτη (πίσω από τον Άρειο Πάγο). Ο χώρος λειτουργεί μόνο όταν υπάρχουν ομιλίες με ώρα έναρξης 8 μ.μ. Είσοδος ελεύθερη, προσέλευση με προσυνεννόηση στο τηλ: 210-6436081

Copyright © "Η ΑΥΓΗ"

 Συζητώντας περί Χαρακτικής

Συντάκτης :

Μαυροειδής Σταμάτης Ημ/νία καταχώρησης : 03/01/2008 15:44:41

Για το ζωγράφο Χρήστο Θεοφίλη και την καλλιτεχνική του "γιάφκα" στην οδό Σφαέλου 3 έχουμε ξαναγράψει. Ο Θεοφίλης πριν από τέσσερα περίπου χρονια υπήρξε εμπνευστής και συντελεστής ενός εξαιρετικά γόνιμου χώρου διαλόγου στον οποίο καλλιτέχνες και θεωρητικοί της τέχνης συναντώνται τακτικά και συνομιλούν για το παρόν και το μέλλον της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Είναι περιττό να πούμε ότι στην εποχή μας, που χαρακτηρίζεται, από την ιδιώτευση ένας τέτοιος χώρος, είναι μία ελεύθερη όαση. Τη Δευτέρα λοιπόν 7 Ιανουαρίου στις 8 το βράδυ θα συναντηθούν εκεί οι φίλοι της μικρής αίθουσας για να δουν την έκθεση χαρακτικής του ομότιμου καθηγητή στην ΑΣΚΤ Γιώργου Μήλιου. Ο καλλιτέχνης θα είναι φυσικά παρών για να συμμετάσχει σε διάλογο προσέγγισης του έργου του συνομιλώντας με τον ιστορικό και θεωρητικό της Τέχνης Θανάση Μουτσόπουλο.

Copyright © "Η ΑΥΓΗ"

 Το πορτραίτο του Dorian Gray

Συντάκτης :

Ημ/νία καταχώρησης : 28/11/2007 23:13:26

Της Μελίτας ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ* Μετά από δέκαοκτώ χρόνια απουσίας από τις αίθουσες τέχνης ο Χρήστος Θεοφίλης παρουσιάζεται τώρα στην γκαλερί «Έκφραση» με μία έκθεση έργων του που έχει στηθεί από τον θεωρητικό Κώστα Σταυρόπουλο. Ο καλλιτέχνης αυτός της γενιάς του '80, της οποίας οι στόχοι ακόμη δεν έχουν καταγραφεί συστηματικά, καταθέτει μια ιδιαίτερη και εντελώς προσωπική άποψη, με μέθοδο όμως όχι ξένη προς την προηγούμενη πορεία του. Με έναν αποσπασματικό τρόπο, που πρόσκειται στα δεδομένα της εποχής μας, ο ζωγράφος σταχυολογεί θέματα και εκφραστικούς τρόπους από την τέχνη των 150 περίπου τελευταίων χρόνων και δημιουργεί μία εικόνα του σήμερα, κινούμενη, ρευστή και, κυρίως, ανοιχτή σε νέες εξελίξεις και άλλες προτάσεις. Στα έργα του βλέπουμε τις πινελιές σαν «κόμμα» των ζωγράφων του ιμπρεσιονισμού, οι οποίες όμως δεν συνδέονται μεταξύ τους και έτσι δεν δημιουργούν χώρο, αλλά συνειδητοποιούμε και το πέρασμα από τον εξπρεσιονισμό, με την αφαιρετική γραφή, το «σπάσιμο» της φόρμας, καθώς και την παραμόρφωση των χαρακτηριστικών στο πρόσωπο, που οδηγεί στην έκφραση του πόνου και της μοναξιάς. Παρατηρούμε ακόμη τη χαρά από τη δημιουργία του Ματίς, με τα κόκκινα λουλούδια που θα μπορούσαν να είναι και ένα στοιχείο από τη φιλοσοφία της ποπ αρτ, καθώς και τη βαθιά γνώση του έργου του Πικάσο, το οποίο φαίνεται σαν να αφομοιώνεται από τον Θεοφίλη με τον ίδιο τρόπο που και ο Ισπανός δημιουργός αφομοίωνε θέματα από άλλες παραδόσεις και τα έκανε δικά του. Η παλαιά του προσήλωση στην προσωπικότητα και το έργο του Μαλέβιτς εμφανίζεται και τώρα σποραδικά με το μοτίβο του σταυρού που συνδυάζεται με στοιχεία χώρου, όπως είναι τα μικρά σκισίματα στον καμβά, σύμφωνα με την έννοια των concetti spaziali του Λούτσιο Φοντάνα. Στο έργο του Θεοφίλη είναι σαφής ακόμη η διδασκαλία του Φλούξους και της δημιουργίας του Γιόζεφ Μπόυς, όπως επίσης η ατμόσφαιρα που απορρέει και από άλλα έργα εφήμερα, όπως είναι τα γκράφιτι στους δρόμους και όσα έχουν επηρεαστεί από τον Μπασκιά. Από τα θέματα στους πίνακές του αυτό που κυριαρχεί είναι η ανθρώπινη μορφή, μία φιγούρα σαν προτομή, χωρίς ένδειξη φύλου, πότε μόνη και πότε με τους συντρόφους της, που πλαισιώνεται από καθαρά καλλιτεχνικά χαρακτηριστικά και τα οποία εκφράζουν κάθε φορά μία συναισθηματική κατάσταση. Είναι η φιγούρα του ίδιου του ζωγράφου, ο οποίος με αυτόν τον τρόπο αποκαλύπτεται σαν να αυτοβιογραφείται μπροστά στα μάτια μας, ενώ παράλληλα γίνεται και ένα σύμβολο για το αδιέξοδο που αντιμετωπίζει η τέχνη σήμερα. Ίσως η βόμβα μολότωφ που ο Θεοφίλης με έναν ποιητικό, της καθημερινότητας τρόπο, έχει ενσωματώσει σε τρία από τα έργα του, να είναι τελικά η λύση! Αλλά και αυτή αμφισβητείται από τον ίδιο έντονα, αφού μετατρέπεται σε άγγελο ή σε ερωτικό στοιχείο, τόσο εύθραυστο όμως, όσο και τα κρυστάλλινα ποτήρια που την περιβάλλουν. Εάν ακόμη και τώρα που έχουν ειπωθεί και παρουσιαστεί σχεδόν τα πάντα, ανάμεσα στους βασικούς στόχους των καλλιτεχνών είναι η διατύπωση ενός πρωτότυπου και προσωπικού ύφους, ο Χρήστος Θεοφίλης το έχει πετύχει. Με την έκθεσή του αυτή δεν δίνει λύσεις, θέτει όμως ερωτήματα και μας εισάγει στον δικό του, απροσδόκητα νεανικό προβληματισμό, πάντοτε με έναν εξαιρετικά ευαίσθητο και ποιητικό τρόπο. * Η Μελίτα Εμμανουήλ είναι ιστορικός Τέχνης - καθηγήτρια της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ

Copyright © "Η ΑΥΓΗ"

 ΑRT ACT: Τόποι ερωτικής χημείας της τέχνης Του Κώστα ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ

 ΑRT ACT: Τόποι ερωτικής χημείας της τέχνης   

   Συντάκτης :         Ημ/νία καταχώρησης : 24/08/2007 14:17:58   -------------------------------------------------------------------------------- Του Κώστα ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ*   

   Πριν ακόμα ανοίξει τις πόρτες του το ART ACT στο νοήμον κοινό και στους πρωτοκλασάτους εικαστικούς καλλιτέχνες και τους θεωρητικούς της τέχνης: αισθητικούς, ιστορικούς και τεχνοκριτικούς, για έναν ανοιχτό διάλογο ως τη διαλεκτική του ένταση και όχι παραπέρα στον καβγά του αντιπάλου, γέμισε ο χώρος του από γόνιμο ενθουσιασμό συμμετοχής. Και τώρα αναρωτιούνται οι καχύποπτοι και οι αφελείς ποιες είναι οι αιτίες αυτού του ενθουσιασμού.   Έχει πράγματι ιδιαίτερο ενδιαφέρον πριν απ' όλα η συνάντηση σε κοινό χώρο ή στίβο των ελεύθερων κοινωνικών ιδεών, καθώς αντέχουν στις αντιπαραθέσεις των διαφορετικών. Θερμό πεδίο και υλικό της μαχόμενης σκέψης των ριζοσπαστικών ενοραματικών προσανατολισμών.   Μικρός εις το δέμας ο χώρος του ART ACT, μεγάλες όμως σε μέγεθος οι πνευματικές και οι καλλιτεχνικές του δραστηριότητες. Στο χώρο συναντιούνται και τα δύο είδη, οι κάτοχοι ενός κάποιου πανεπιστημιακού παπίρ και οι συγγραφείς του επαναστατικού κοινωνικού στοχασμού και τέχνης, που τους στηρίζει το έργο τους, ίδιοι με τον νομπελίστα Πορτογάλο Σαραμάγκο ή τον Ρίτσο και τον Αλεξάνδρου.   Αυτή η συνάντηση συνουσίας έχει το καλό που δημιουργεί σχέσεις γονιμικής ερωτικής χημείας στην τέχνη. Και μακριά από τους αφορισμούς του Ζαν Μπωντριγιάρ, που ισχυρίζεται ότι δεν υπάρχουν σήμερα οι λέξεις και οι έννοιες ριζοσπαστικός, επαναστάτης, διαφορετικά κοινωνικά συστήματα, αντίπαλα στρατόπεδα και άλλα. Μιλάει με αφελή αυτοπεποίθηση και αυταπάτη συνάμα για το τέλος της ιστορίας, της τέχνης, της ιδεολογίας και άλλα παρόμοια αποφθέγματα, θεωρητικά σλόγκαν μάλλον με επτασφράγιστα σελοφάν, έγκλειστα του ακινητοποιημένου κριτικού στοχασμού.   Τα ισχυρίζεται όλα αυτά ο Μπωντριγιάρ γιατί δεν πήρε μυρουδιά απ' τη σημερινή κοινωνική ιδεολογία και συμπεριφορά της υπαρκτής ατομικής πρωτοβουλίας με κριτική παρέμβαση και το είδος της ανυποχώρητης κοινωνικής αντιστασιακής συνείδησης κατά της κατεστημένης κοινωνικής εξουσίας, που τη συνθέτουν η κρατική και η ιδιωτική πρωτοβουλία. Πανικόβλητες από τον φόβο μήπως και χάσουν τον λουφέ του κοινωνικού παραγοντισμού και του άκρατου επαγγελματισμού της τεχνεμπορίας. Αντίπαλός τους η ατομική πρωτοβουλία, που επιμένει να αυτοδιαχειρίζεται της δικής της παραγωγής τα πνευματικά και καλλιτεχνικά προϊόντα και να μην παραδίνεται στη μαστρωπία της ένοχης τεχνεμπορίας, που παράγει το έργο εκ προθέσεως σφάγιο της υπεροργανωμένης αγοράς του ηλεκτρονικού μετακαπιταλισμού. Δεν έχει πάρει μυρουδιά επίσης ο αγαπητός Μπωντριγιάρ την κυριαρχία της ηλεκτρονικής τεχνολογικής επανάστασης στο μέγιστο σήμερα.   Συντηρείται με παρωχημένες ιδέες και αντιλήψεις του ακινητοποιημένου παρελθόντος, καθώς και από τα αφοριστικά θεωρητικά σλόγκαν του μεταμοντέρνου τάχα. Αρκεί να βάλεις μια λέξη στο "μετά" και όλα έπονται και φαντάζουν πήλινος δράκοντας του καινούργιου. Αγνοεί το ειδικό βάρος της δυναμικής παρουσίας των σύγχρονων ηλεκτρονικών μεταβιομηχανικών κοινωνικών και τον ηλεκτρονικό τεχνολογικό πολιτισμό, αντίθετος στον ηλεκτρονικό τεχνολογικό ολοκληρωτισμό. Αν δεν υπάρξει βαθύτερη κατανόηση των σύγχρονων δεδομένων, η θεωρία θα αναπαράγει τον εαυτό της λέγοντας κουραφέξαλα συνθήματα, αντί να σκύψει στα νάματα των ποιητικών χρησμών του γίγνεσθαι.   Η ίδια η ιστορία απαντάει στο ερώτημα από μόνη της και δεν μας κάνει τη χάρη να αδρανούμε για λίγο έστω. Οι θεωρητικές πεποιθήσεις χωρίς αντίκρισμα και η επαλήθευση στην άγια καθημερινότητα, ανοιχτός ορίζοντας των πολλαπλών ροών στην τέχνη και τη σύγχρονη σκέψη, πάει ο κόπος χαμένος.   Το ART ACT τα διαπραγματεύεται όλα αυτά στον χώρο του με ωριμότητα και θάρρος ως σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα, υποκείμενη στη δραματική έλλειψη των μέσων έκφρασης και επικοινωνίας του εικαστικού χώρου, αποκλεισμένος από τον περιοδικό και ημερήσιο τύπο και την ηλεκτρονική οθόνη της τηλεόρασης. Καλύπτουν τα ηλεκτρονικά παράθυρά της τα χοντρόδερμα φτηνά μυαλά σε καθημερινή βάση με στόχο τον παραγοντισμό και τη λεηλάτηση του ανοχύρωτου εικαστικού χώρου της πρωτοπορίας.   Έτσι θα πω ότι όλα αυτά ευνοούν και ενισχύουν τη θέση του ART ACT για την ενθουσιώδη εισροή στις αίθουσές του σε όλους όσοι αντέχουν τον κοινωνικό διάλογο. Μ' αυτόν τον τρόπο σπάει τους κλειστούς κώδικες επικοινωνίας που επιμένουν να λειτουργούν χωρίς νομικό πλαίσιο, χωρίς κανένα δικαίωμα και μόνο με υποχρεώσεις στην εν αφασία πολιτεία. Λάτρης του μπιγκ μπράδερ. Ψυχαγωγία - εκτελεστικό απόσπασμα της ελεύθερης συνείδησης.   Το ART ACT λειτουργεί σαν μια απελευθερωμένη νησίδα στο χάος των αντιπαραθέσεων και προφέρει ποιητικές ανάσες στους εξορισμένους ναυαγούς ποιητές και προς τιμήν του.   Η άλλη σοβαρή διάγνωση είναι το πυκνό ετήσιο πρόγραμμα και η ποικιλία της θεματολογίας του. Αλλιώς θα ήταν ένας ακόμα χώρος άτολμος και άχρωμος και μια απ' τα ίδια. Θα ήταν υπάκουο στις υποδείξεις των ηλεκτρονικών εργολάβων που δρουν μέσα κι έξω από το κράτος, οργανωμένοι μιντιάτορες του πήλινου γιγαντισμού.   Τον χώρο του κινεί εμπνευσμένα ο 50χρονος ζωγράφος Χρήστος Θεοφίλης, χρόνια ασκημένος στις δημόσιες σχέσεις, και το σημαντικότερο είναι που το ART ACT δρα έξω από τα κατεστημένα εικαστικά ενυδρεία ως ελευθερογνώμων του άδολου ποιητικού ψυχισμού, μόνιμα μεθυσμένος για το αύριο.   Τα όρια της ιδεολογίας και της αισθητικής του είναι ο χώρος της μοντέρνας τέχνης αλλά και ανοιχτός στη σημερινή κυρίαρχη εννοιολογική τέχνη και έτοιμος πάλι να αποδεχτεί και τη βιοτέχνη, επική διάσταση και εσωτερική αξία του ηλεκτρονικού τεχνολογικού πολιτισμού, διάσπαρτος στους ιστούς του νεαρού 21ου ηλεκτρονικού αιώνα.   Οι εικαστικοί καλλιτέχνες και οι θεωρητικοί του κριτικού στοχασμού έχουν διαλέξει ως αφετηρία, και το γνωρίζει καλά αυτό ο Θεοφίλης, τη γενιά του '80. Και από εκεί ξεκινούν με σιγουριά να ρίξουν φως στο σήμερα. Η γενιά του '80 έσπασε εντυπωσιακά την παραδοσιακή φόρμα γραφής και γι' αυτό δικαιούται να περάσει άγρυπνη απ' τα προπύλαια του επαναστατημένου ακραία 21ου αιώνα με τις πολλές και νεότερες πρωτοπορίες στην τέχνη και τον στοχασμό.   

   * Ο Κώστας Σταυρόπουλος είναι τεχνοκριτικός   -------------------------------------------------------------------------------- Copyright © "Η ΑΥΓΗ".

 Φωτογραφίζοντας εικαστικούς καλλιτέχνες

Συντάκτης :

Μαυροειδής Σταμάτης Ημ/νία καταχώρησης : 26/03/2007 20:19:20

Oι ιστορικοί της τέχνης προσεγγίζουν συνήθως τους καλλιτέχνες και το έργο τους μέσα από θεωρητικά κείμενα που γράφουν γι' αυτούς. Κάποιες φορές όμως αποφασίζουν να γίνουν οι ίδιοι καλλιτέχνες. Η περίπτωση της επιμελήτριας εκθέσεων Λίμπερτυ Πολύζου είναι χαρακτηριστική. Με ευαισθησία ψυχής και αντίστοιχη παρατηρητικότητα η Λ. Πολύζου κατέγραφε επί χρόνια στο φωτογραφικό της φακό έλληνες εικαστικούς καλλιτέχνες που συναντούσε και συνεργαζόταν μαζί τους. Επιστέγασμα αυτής της συνεργασίας, μέρος της για την ακρίβεια, αποτελούν τα 12 πορτρέτα ελλήνων ζωγράφων που από χθες εκτίθενται στην αίθουσα τέχνης art act (Σφαέλου 3 - πίσω από τον Άρειο Πάγο). Η ποιητική ματιά της Πολύζου αιχμαλωτίζει όχι μόνο τις φυσιογνωμίες αλλά και τη δημιουργική έξαρση των έργων τους. Στην έκθεση που θα διαρκέσει μέχρι τις 27 Απριλίου θα δούμε πορτρέτα των: Τέτση, Μυταρά, Δρούγκα, Σόρογκα, Ζούνη, Καραβούζη, Καρά, Μακρουλάκη, Μανωλίδου και Φασιανού.

Copyright © "Η ΑΥΓΗ"

 Χρήστος Ν. Θεοφίλης – Κώστας Σταυρόπουλος

Από Σύνταξη -17 Φεβρουαρίου, 2014

Μετωπική συνομιλία ανοιχτού διαλόγου

Η τέχνη στις εσωτερικές της αλληλουχίες βιώνει βίαια τις αόρατες αλλαγές που επιτελούνται στο πεδίο διαμόρφωσης του τεχνολογικού ολοκληρωτισμού. Σ’ αυτό το πεδίο θα οικοδομηθούν οι κοινωνίες, σε φύση τεχνητή, μελαγχολικές αποδυναμωμένες από ανία, αποζητώντας πευκώνες και Θεό, αποζητώντας ό,τι πρόσφεραν σ’ αυτή τους τη συναλλαγή. Να βιαστούμε σήμερα εγκλωβίζοντας σε μουσεία-αποσκευές τους Παρθενώνες, την εξορυγμένη απ’ τα έγκατα της γης μακραίωνη πολιτισμική μας Ιστορία μη τυχόν κινδυνεύσει από εκείνο το αύριο.

Για την τέχνη και τον ποιητικό κριτικό στοχασμό μη φοβάστε, θα συνομιλούν σε πεδιάδες του τίποτα συμπαντικές και μόνες. Εκεί θα συνεχίσουμε ως ατομική πρωτοβουλία το διάλογο…

Έτσι προλόγιζε ο ζωγράφος και κριτικός τέχνης Χρήστος Θεοφίλης μιαν αδημοσίευτη συζήτηση που έγινε το 2012 ανάμεσα στον ίδιο και τον μακαρίτη πια Κώστα Σταυρόπουλο. Και επειδή οι άνθρωποι πεθαίνουν οριστικά, μόνο όταν οι φίλοι τους ξεχνούν, θεωρούμε -8 μήνες μετά το θάνατό του- υποχρέωση της μνήμης να ανακαλέσουμε στο ζοφερό παρόν τη μορφή, τα «ανδραγαθήματα» και τους στοχασμούς, ενός πραγματικά ξεχωριστού ανθρώπου…

Tριάντα χρόνια που διαβάζω κείμενά σου παρατηρώ να υπερασπίζεσαι με ιερό πάθος τις πρωτοποριακές κοινωνικές ιδέες στην τέχνη και τον κριτικό στοχασμό. Πού βρισκόμαστε σήμερα; Προχωρήσαμε ή δρούμε κολλημένοι στο φόβο του ηλεκτρονικού τεχνολογικού ολοκληρωτισμού;

Αν αυτό συμβαίνει με μένα, τότε με κάνεις να αισθάνομαι ότι κουβαλάω υπέρβαρα φορτία πρωτοποριακών κοινωνικών και καλλιτεχνικών ιδεών και δεν θα επιθυμούσα κάτι περισσότερο. Αλλά στο δικό μας, ανοιχτό διάλογο, θα ήθελα να κινηθούμε πέρα από τη γοητεία του ακινητοποιημένου παρελθόντος, να πούμε τι είναι πρωτοπορία σήμερα. Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να διαλογιζόμαστε τιμώντας το ανειρήνευτο γίγνεσθαι κι ας απαντήσουμε ενδεχομένως με λάθος, νόμιμο το παράπτωμά μας.

Είναι μια καλή στιγμή να μιλήσουμε για το πού πάει ο κόσμος

Αν όντως θέλουμε να ήμαστε ανοιχτοί στο διάλογο ώς τα όρια της διαλεκτικής του έντασης, οφείλουμε να συμβουλευόμαστε πριν απ’ όλα την κίνηση της Ιστορίας και μετά ν’ αποφανθούμε για το πού πάει ο κόσμος. Θα προτάξω στη συνομιλία μας το ιστορικό βιογράφημα της Ιστορίας και της κοινωνικής συνείδησης: ότι έχουμε μεταφερθεί από το 1950 και μετά στην ταξική ρήξη κεφαλαίου κι εργασίας, στη συνολική ρήξη κοινωνίας και φύσης. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει πρωτίστως ότι στο στάδιο αυτό εκβιάζεται ο άνθρωπος να ξεριζωθεί απ’ την παραδοσιακή φύση και να οδηγηθεί θλιβερός μετανάστης στην τεχνητή. Στον παράδεισο δηλαδή του πλαστικού τάπητα, στην αδιέξοδη θερμοκοιτίδα της βιοτεχνολογίας των έγκλειστων ανθοβολώνων σε πολυτελή ενυδρεία. Απ’ αυτό το δρόμο της αλόγιστης οικονομικής ανάπτυξης πέφτει ο άνθρωπος στην παγίδα-ιδεολογία του υπερκέρδους και της υπερκατανάλωσης, που μοιραία διασπά την οικολογική ισορροπία του πλανήτη.

Αυτή είναι η γραμμή της ιστορίας και της κοινωνίας;

Αυτή τη γραμμή προσπαθώ ν’ αποκαλύψω στον αναγνώστη και να πω ότι η βιομηχανική και η ταξική κοινωνική επανάσταση κυριάρχησαν στην 100ετία του 1850-1950 και ό,τι υποσχέθηκαν κατέληξε στο αρμάρι της Ιστορίας. Η τέχνη, η ηλεκτρονική τεχνολογία κι ο κριτικός στοχασμός της σήμερον συντάσσονται στις γραμμές της πυκνής αντιστασιακής κοινωνικής συνείδησης, ορκισμένες οντότητες ενάντια σε κάθε μορφή κοινωνικής τυραννίας.

Ο ηλεκτρονικός τεχνολογικός πολιτισμός βρίσκεται σε μετωπική αντιπαράθεση με τον τεχνολογικό ολοκληρωτισμό, αλόγιστο μέγεθος του μετα-καπιταλισμού. Σ’ αυτό το πλέγμα της διαλεκτικής κίνησης της ιστορίας βιορρυθμίζει τις ανάσες του ο άνθρωπος, η τέχνη κι ο κριτικός στοχασμός.

Βρισκόμαστε, το θέλουμε ή όχι, στην επική εξέλιξη των Ηλεκτρονικών Μέσων παραγωγής και των παραγωγικών δυνάμεων που θα λέγε ο Μαρξ μαζί του κι ο Έγκελς, εμπνευστές κι οι δύο της κοσμοθεωρίας του ιστορικού υλισμού. Με βάση αυτή την παρατήρηση μπορούμε να προσδιορίσουμε και το μέγεθος του ηλεκτρονικού μετακαπιταλισμού, παραγωγό της κοινωνικής μελαγχολίας.

Σ’ αυτή τη φάση εξέλιξης είναι καλό που η τέχνη και ο κριτικός στοχασμός μένουν όρθιες οντότητες ελευθερίας και δυνάμεις αναχαίτισης του βάρβαρου κι αλόγιστου κέρδους.

Πριν από 30 χρόνια αυτές οι ιδέες δεν κυκλοφορούσαν ευανάγνωστα στο ευρύτερο κοινό. Σήμερα τις προσλαμβάνει με συγκίνηση…

Στόχος της πρωτοποριακής τέχνης και του κοινωνικού ιδεολόγου επαναστάτη είναι πώς να ιδεολογήσει τη διάνοιά τους στη μεγαλύτερη δυνατή διαλεκτική ένταση. Να πολεμήσει τον ηλεκτρονικό ολοκληρωτισμό, τροφό του κοινωνικού κομφορμισμού και του καταναλωτικού μαζάνθρωπου. Δεν νομίζω ότι είπα μέχρις εδώ κάτι παράδοξο κι ούτε αυτό που θα πω τώρα, ότι η μοντέρνα τέχνη πέρασε στην εννοιολογική τέχνη μετά το 1950 κι ότι ο Πικάσο ήταν κορυφαίος της μοντέρνας τέχνης κι ο Γιόζεφ Μπόις κορυφαίος της εννοιολογικής τέχνης.

Τώρα βλέπουμε κάτι πέρα απ’ την εννοιολογική τέχνη…

Να πω, ότι πεδίο δράσης κι έκφρασης της εννοιολογικής τέχνης είναι η στιγμή κυριαρχίας του ηλεκτρονικού νοείν με δευτεραγωνίστρια τη σοφία της καρδιάς. Το ηλεκτρονικό νοείν γεννάει καθώς αχνοφαίνεται, όπως είπες στον ορίζοντα του χρόνου, το είδος γραφής της βιο-αρτ και της ηλεκτρόνικα αρτ, «παιδιά» του ηλεκτρονικού νοείν. Βρισκόμαστε δηλαδή μπροστά στη δυνατότητα να παράγουμε εικόνα χωρίς τη διαμεσολάβηση της αντικειμενικής πραγματικότητας. Από την ώρα που ο άνθρωπος πάτησε και δρασκέλισε το Διάστημα, όλα τα μέχρι χθες ανατράπηκαν θετικά. Κινηθήκαμε μέσα σε μια ώρα 3.000 χρόνια μπροστά, και σ’ όλα τα επίπεδα και μέτωπα δράσης της κοινωνικής δημιουργίας άναψαν πυρκαγιές…

Προχωρήσαμε στην ηλεκτρονική δημοκρατία και στην ηλεκτρονική γραμματική. Το κομπιούτερ παράγει ποίηση, αν ο άνθρωπος το χρησιμοποιήσει ως δημιουργός.

Θα πεις κάτι άλλο;

Να πω. Αυτά που υποστηρίζεις, τα υποστήριζες και πριν από 30 χρόνια. Χρόνια δύσβατα στην πρόσληψή τους από το ευρύτερο κοινό. Το ευχαριστιέσαι τώρα που διευρύνθηκε σημαντικά το κοινό γνώμης και φίλος συνάμα της ανυποχώρητης καινούργιας πρωτοπορίας;

Και ποιος δεν θέλει να επαληθεύονται οι προφητείες του στην πράξη. Όμως οφείλουμε να προχωρήσουμε πιο πέρα, στα καινούργια μεγέθη της μορφοπλαστικής απελευθέρωσης του εικαστικού λόγου. Αυτό είναι το υλικό των πεποιθήσεών μου, ευτυχής ποιητικός οδυρμός της φύσης μέσα μου και της κοινωνίας, υλική βάση της πολιτισμικής γεωμετρίας του «υπάρχω».

Στις μέρες μας, θα το επαναλάβω κουραστικά, ζούμε στις οντότητες επικοινωνίας της ηλεκτρονικής δημοκρατίας και της ηλεκτρονικής γραμματικής κι η τέχνη συνεχίζει ν’ απαρτίζεται από τους 4 αυτονομημένους λόγους: το μουσικό, τον εικαστικό, τον γραπτό (πεζό και έμμετρο) και τον φιλμικό. Μια και είπα παραπάνω ότι αποσύρθηκαν τα 3 είδη δημοκρατίας, η υπόσχεση της κοινωνικής δημοκρατίας δεν επαληθεύτηκε ποτέ στην πράξη πως τάχα όλη η εξουσία… στα σοβιέτ. Μετεξελίχτηκε στη δικτατορία του προλεταριάτου, στον συγκεντρωτικό και αντιδημοκρατικό υπαρκτό σοσιαλισμό.

Αυτά ας τα χρεώσουμε στο παρελθόν, βαλσαμωμένα επιμελώς και εντοιχισμένα στην ακινητοποιημένη ιστορία…

Θέλω να σε ρωτήσω: Πώς και σου έλαχε πριν από 20 χρόνια να πλοηγήσεις την εμφάνιση και τη διαδρομή της γενιάς του ΄80 κάνοντας το 1988 εκείνη την ομαδική εικαστική έκθεση με 33 νέους καλλιτέχνες με τον τίτλο «Συναντήσεις- Επισημάνσεις- Αντιπαραθέσεις»;

Το πράγμα είναι απλό. Έπιασα το κατεστημένο στον ύπνο, όπως ο Λένιν τον Κερένσκι. Διάλεξα καλλιτέχνες άγνωστους, άλλο που αυτή τη στιγμή τρέχουν όλοι τους λαμπερά αστέρια στον αττικό ουρανό.

Οι καλλιτέχνες που συμμετείχαν αναγνωρίζουν την προσφορά στην κλίμακα μιας έκθεσης- έκπληξη, που προσδιόρισε τη γενιά του ΄80;

Οι καλλιτέχνες κατάλαβαν έμμεσα μαζί με το κοινό τα όσα υπόσχονταν η ριζοσπαστική σκέψη για μια καινούργια πρωτοπορία στων ιδεών την περιπέτεια. Έτσι γινόταν, έτσι γίνεται κι έτσι θα συνεχίσει να γίνεται το παιχνίδι, να συνυπάρχει ο θρίαμβος μαζί με τη μιζέρια. 14 από την έκθεση των 33 λειτουργούν σήμερα σαν μισθοφόροι εικαστικοί λοχαγοί στις διάφορες σχολές τέχνης. Κάποιους άλλους τους πήρε η ιδιωτική πρωτοβουλία με το μαγικό ραβδί της τεχνεμπορίας και τους γυρίζει στα εικαστικο-πάζαρά της. Έμειναν 10 περίπου κι άλλοι τόσοι που ανανέωσαν το απαράτ της γενιάς του ΄80, ανοιχτός δρόμος αφύπνισης που μας προσφέρει ο ευδαιμονισμός του 21ου ηλεκτρονικού αιώνα.

Η δεύτερη σημαντική επιτυχία σου είναι η ίδρυση του Μουσείου Βάσω Κατράκη στο Αιτωλικό.

Η ίδρυση του Μουσείου μου πήρε 15 χρόνια κι αν πέτυχε ο στόχος μου, πέτυχε χάρις στο ιερό πείσμα μου. Είναι μια καθαρή πράξη ρήγματος αυτό το Μουσείο στην παχυλή ευημερία της πολιτείας, έργο της ατομικής πρωτοβουλίας. Αλλά αυτό επιτάσσει η «μέσα» εντολή του έργου της Βάσως. Έργο μοναδικό στον κόσμο χαραγμένο στο σκληρό υλικό της πέτρας. Τώρα μένει να φοβόμαστε τους εραστές καταληψίες του Μουσείου, οδηγώντας το στην ιδεολογία του κοινωνικού παραγοντισμού. Αλλά μάλλον θα χαλάσουν πολλά ζευγάρια παπούτσια περιμένοντας να πέσει του κριαριού ο χρυσός θησαυρός…

Σημαντική είναι κι η έκδοση της ποιητικής σου συλλογής Παρίσταμαι με τα 174 ποιήματά της.

Δεν είναι παράδοξη πράξη η συγγραφή της αφού παραμένει πάντα ερωμένη μου η ποίηση. Κράτησε κι αυτή η προσπάθεια μια 10ετία, αλλά το αποτέλεσμα δικαιώνει κάθε περιπέτεια της εφηβείας του μυαλού μας. Αλλά καλύτερα είναι να με βγάλεις από την παγίδα της προσωπικής μου δράσης, αν η γενιά του ’80, αν η ποιητική συλλογή, αν το Μουσείο Βάσω Κατράκη, αν οι 4.000 σελίδες παραγωγής του θεωρητικού συγγραφικού κριτικού στοχασμού μου και αν οι 15 σημαντικές ομαδικές εικαστικές εκθέσεις φορείς των ριζοσπαστικών και πρωτοποριακών ιδεών μου, πολλά προσέφεραν. Βαρετά ανδραγαθήματα.

Να πούμε πού πάει ο κόσμος ήταν η… συμφωνία μας.

 "TA NEA" Τετάρτη 27 Σεπτεμβρίου 2006

Αρ. Φύλλου 18650     

ΧΑΡΗΣ  ΚΑΜΠΟΥΡΙΔΗΣ   ΚΡΙΤΙΚΗ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ   Εξημερώνεται η πρωτοπορία;               

Το μοντέρνο ύφος κυριαρχεί στην εικαστική σκηνή. Όχι βέβαια πάνω από τους καναπέδες των σπιτιών ή στις εκθέσεις των γνωστών γκαλερί, αλλά στις εγκαταστάσεις ή περφόρμανς που γίνονται σε πρώην στρατόπεδα ή εργοστάσια και σε αρχαιολογικούς χώρους, σε σταθμούς μετρό, σε γκαλερί του Ψυρή και στις σελίδες των περιοδικών λάιφ-στάιλ και διασκέδασης. Δεν μπορεί να το αγνοήσει κανείς, το φαινόμενο βρίσκεται πάλι σε έξαρση εντυπώσεων, ενώ η «άλλη πλευρά» - η ζωγραφική με μπογιές πάνω σε μουσαμά - εξακολουθεί να είναι αυτή που αγοράζεται αθόρυβα και κυριαρχεί στους πιο χειμωνιάτικους εκθεσιακούς μήνες.   Δεν έχει τις συμβατικές ιεραρχήσεις η περιοχή αυτή της σύγχρονης τέχνης, οι «φυλές» των ακραίων μοντέρνων κυβερνώνται από κριτήρια όπως: ποιος κατόρθωσε να επιλεγεί σε μεγάλη έκθεση τεχνοκριτικού, ποιος έκανε παράξενη περφόρμανς, ποιος μας έκανε να μην καταλαβαίνουμε τι ακριβώς βλέπουμε στο βιντεο-έργο του. Εύλογο μεν - οι πρωτοπόροι «δεν πιστεύουν στην Ιστορία, αφού έχει παραδείγματα για οτιδήποτε» -, ανεξήγητο από την άλλη αφού οι εικαστικές αυτές δραστηριότητες, αν και εφήμερες, καταγράφονται προσεκτικά ως ντοκουμέντα και γίνονται «δείγμα εργασίας», σε φακέλους υποψηφίων καθηγητών καλλιτεχνικών σχολών.   Λογιότητα: Προσωπικά, έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η ευρύτατη αυτή περιοχή καλλιτεχνικών γεγονότων θα πρέπει να ονομασθεί «λόγια» ή βιβλιογραφική τέχνη, αφού καθοριστικό στοιχείο της είναι η έντονη σχέση με θεωρίες, η προτεραιότητα των εννοιακών προθέσεων εις βάρος του ευτοεξηγούμενου οπτικού αποτελέσματος και τέλος η απασχόληση επιβίωσης για τους περισσότερους που δεν είναι άλλη από τη διδασκαλία στη μέση ή ανώτατη εκπαίδευση.   Επειδή πάντως η Ιστορία υπάρχει και τα πρωτόκολλα μετράνε, για τους μελετητές έστω, καλό θα είναι οι φιλότεχνοι αυτών των περιοχών να τιμούν τους ιστορικούς πρωτοπόρους τους, αυτούς στους οποίους κόστισε η καινοτομία, ιδίως αφού έγινε σε εποχές που η χλεύη ήταν δεδομένη και όχι ο έπαινος του λάιφ-στάιλ, όπως σήμερα. Ποιος θυμάται - τεχνοκριτικός ή μουσείο - ας πούμε τον Λεωνίδα Χρηστάκη απ' τα χρόνια του 1950;   Υπάρχει ένας χώρος τέχνης που μαζεύει αυτές τις καλλιτεχνικές δυνάμεις, όχι τόσο αυτές που ακούγονται από τις εκδηλώσεις των μουσείων, όσο τις «άστεγες», αλλά καθόλου άγνωστες. Αναφέρομαι στο Art-act, έναν μικρό αλλά υπερδραστήριο χώρο εκδηλώσεων «για λίγους», κυριολεκτικά και μεταφορικά, δύσκολο να τον βρει κανείς πίσω από τον Άρειο Πάγο, αλλά φεύγοντας είχα την ευχάριστη γεύση που άφηνε στο μυαλό και στις αισθήσεις πριν δεκαετίες ο «Δεσμός» της Ακαδημίας, η «Ώρα» του Μπαχαριάν, η «Άλλη Πόλη» των Χονδρού-Κατσιάνη και η «Τούντα» στα πρώτα της χρόνια. Ο διευθυντής Χρήστος Θεοφίλης, εικαστικός καλλιτέχνης ο ίδιος, διαμόρφωσε ένα πρόγραμμα όπου για μήνες και μέρα παρά μέρα θα γίνονται εκδηλώσεις (εκθέσεις και συζητήσεις) που καλύπτουν όλο το εικαστικό φάσμα, με σχεδόν όλους τους θεωρητικούς σε παρέλαση.       ΤΑ ΝΕΑ , 27/09/2006 , Σελ.: P35

Κωδικός άρθρου: A18650P352   Αυτό το κείμενο εκτυπώθηκε από "ΤΑ ΝΕΑ", στη διεύθυνση 

http://ta-nea.dolnet.gr/print_article.php?e=A&f=18650...

 Σχόλια για τη γενιά του ογδόντα Με αφορμή τις εκθέσεις των Μάκη Θεοφυλακτόπουλου και Χρήστου Θεοφίλη 

   Αυτόν τον καιρό πραγματοποιείται στη Νέα Υόρκη μια έκθεση με τίτλο “ High Times, Hard Times: New York Painting 1967-1978 ” ( National Academy Museum)  Στόχος της είναι να ανασυνθέσει και να παρουσιάσει στην πολλαπλότητα του ένα εικαστικό κίνημα, χαμένο πλέον από τον εικαστικό κανόνα του παρόντος, να παρουσιάσει την τελευταία έκφανση του αφηρημένου εξπρεσιονισμού, τη «γενιά του ογδόντα».  Η επιμελήτρια της έκθεσης Katy Siegel θεωρεί πως η εμμονή στη δοκιμασία του μέσου, η εμμονή να μην απομακρυνθούν από τον καμβά αποτέλεσε την κύρια στόχευση αυτού του κινήματος. Ως εκ τούτου το κίνημα αυτό γίνεται αντιληπτό σαν μια από τις τελευταίες οργανωμένες προσπάθειες του μοντερνισμού. Για την επιμελήτρια η αδυναμία ενός βήματος εκείθεν, δηλαδή υπέρβασης του μέσου υπήρξε και ο κύριος λόγος της αποτυχίας αυτού του κινήματος.    Η κριτική αποτίμηση της γενιάς του ογδόντα δεν είναι-στο παρόν κείμενο-ο στόχος μας. Εξάλλου, μια τέτοια προσέγγιση θα είχε έναν ιστορικό χαρακτήρα και θα δήλωνε ότι στην πραγματικότητα η συζήτηση έχει ήδη τελειώσει. Τότε ο αντίκτυπος της θα απασχολούσε μόνο την ιστοριογραφία. Αντίθετα, αυτές τις μέρες συνέπεσε δυο από τους πρωτεργάτες της γενιάς αυτής να παρουσιάζουν την τελευταία δουλειά τους. Μετά από καιρό απουσίας οι εκθέσεις του Μάκη Θεοφυλακτόπουλου και του Χρήστου Θεοφίλη μας αναγκάζουν να ξανανοίξουμε το κεφάλαιο του ύστερου εξπρεσιονισμού στη χώρα μας.  O πόλεμος του σαράντα, η κατοχή και ο εμφύλιος δημιούργησαν τις προϋποθέσεις του εξπρεσιονισμού. Η προσφυγή τότε στον Μπουζιάνη γινόταν αναγκαία. Aντίστοιχα το κοινωνικό και πολιτικό κλίμα της δεκαετίας του εξήντα, ο πόλεμος στο Βιετνάμ, ο Μάης του 68, η χούντα, η πολιτικοποίηση της μεταπολίτευσης έστρεψε την αντίστοιχη γενιά να αναζητήσει τους εκφραστικούς της τρόπους στον εξπρεσιονισμό. Οι αμφίσημες μορφές του Μυταρά με την καταγγελία του καθημερινού ανθρώπου, θύματος και θύτη ταυτόχρονα, ο Κοκκινίδης με τις Ταυτότητες του αλλά και ο  κριτικός ρεαλισμός του Μπότσογλου υπήρξαν εμβληματικά παραδείγματα.     Η επόμενη  γενιά, αυτή του ογδόντα κρατάει από τον εξπρεσιονισμό το χρώμα και τη κινητικότητα που αυτό δημιουργεί μέσα στο έργο. Η ανθρώπινη μορφή  τους απασχολεί, -σε πολλούς μάλιστα-  αποτελεί τη  βασική τους ενασχόληση. Δεν ενδιαφέρεται τόσο για το σχέδιο και το ρόλο που αυτό είχε μέσα στη σύνθεση. Οι Θεοφυλακτόπουλος, Σακελλίων,  Πατρασκίδης, Ιωάννου,  Θεοφίλης,  Μαγκώνη κ.α υπήρξαν οι καλλιτέχνες που εκπροσώπησαν αυτήν τη γενιά και στους οποίους θα παρατηρήσουμε τα παραπάνω χαρακτηριστικά.    Στον Θεοφυλακτόπουλο  η μοτοσικλέτα αποδίδει την κίνηση που μεταμορφώνει το αντικείμενο. Με αυτόν τον τρόπο εισάγεται ο χρόνος μέσα στο έργο. Ο καλλιτέχνης διαχέει τον ίλιγγο στο φόντο και στις μορφές. Η εικόνα του μοναχικού μοτοσικλετιστή καθώς και οι απειλούμενες μορφές δημιουργούν το leit motiv στο έργο του. Μορφολογικά παρατηρεί κανείς τις σκοτεινές μορφές με την ανάγλυφη πάστα να διαδίδουν τον ίλιγγο μέσα σε μια προσεκτική και γραμμική σύνθεση. Πλάθει  και αναδεικνύει τις μορφές μέσα σ’ ένα  ουδέτερο όσο και ακριβολογικό χώρο.    Στον Θεοφίλη η εξπρεσιονιστική διάθεση θα φανεί -από τα μέσα της δεκαετίας του ογδόντα- μέσα από τη χειρονομιακή πινελιά που έντυνε τις μορφές του καθώς και το μοτίβο του εγκλωβισμένου σκύλου και γενικότερα της εγκλωβισμένης μορφής.  Μια βαριά ατμόσφαιρα πέφτει πάνω στο έργο και καλύπτει τις μορφές. Και στους δυο θα αναζητήσουμε τη βίαιη κίνηση της πινελιάς, τη βιαιότητα της χειρονομίας, τις δηλώσεις κίνησης και ορμής. Παρακολουθούμε ένα Δυναμικό(Dynamisch), μια απωθημένη δηλαδή ενέργεια –με τη φροϋδική σημασία του όρου-  που καλείται να βγει στην επιφάνεια του καμβά.    Οι δυο καλλιτέχνες εκφράζουν με το σημερινό έργο τους μια κατάσταση απορίας. Ο Θεοφυλακτόπουλος αποτυπώνει με χοντρή πινελιά το περίγραμμα της μορφής. Το πολύ-πολύ λίγο κόκκινο ή μπλε να τονίζουν αυτό το περίγραμμα. Η μορφή τώρα υποχωρεί. Ένα βήμα πριν την παρουσίαση ενός άδειου τελάρου. Ο Θεοφίλης με το πορτρέτο του Γκρέυ εισάγει με τη σειρά το πρόβλημα του εύθραυστου της φόρμας. Το αποτέλεσμα κι’ εδώ είναι παρόμοιο. Με τη διαφορά πως σ’ αυτήν την περίπτωση η μεταμόρφωση πραγματοποιείται σταδιακά. Η μορφή σταδιακά αποδομείται, γίνεται ελλειπτική για να οδηγηθεί τελικά στο περίγραμμα και στη βουβαμάρα του μέσου.    Η γενιά του ογδόντα κινούμενη στην ατμόσφαιρα που δημιουργούσαν  δάσκαλοι όπως ο Μαυροείδης, ο Κοκκινίδης, ή ο Μπότσογλου παίρνει από αυτούς το αισιόδοξο μήνυμα της κριτικής αλλά και στη συνέχεια τη διάψευση αυτού του μηνύματος. Η σιωπή, η απουσία, η κατάσταση απορίας αποτελεί για πολλούς απ’ αυτούς  την απάντηση μπροστά σ’ αυτήν τη διάψευση. 

  Παναγιώτης Σ. Παπαδόπουλος 

  

  

  

      ΜΑΚΗΣ ΘΕΟΦΥΛΑΚΤΟΠΟΥΛΟΣ      

      "Ζωγραφική και σχέδιο"... Μέχρι 12/1

 ΙΛΕΑΝΑ ΤΟΥΝΤΑ Αρματολών & Κλεφτών 48, Αμπελόκηποι, 210-6439466.

Τρ.-Παρ. 11 π.μ.-8 μ.μ., Σάβ. 12 μ.-4 μ.μ.    

  

      ΧΡΗΣΤΟΣ ΘΕΟΦΙΛΗΣ      

      "Το πορτρέτο του Dorian Gray. Μέχρι 8/12

 ΕΚΦΡΑΣΗ ΓΙΑΝΝΑ ΓΡΑΜΜΑΤΟΠΟΥΛΟΥ Βαλαωρίτου 9Α, Κολωνάκι, 210-3607598.

Τρ.-Παρ. 11 π.μ.-2 μ.μ. & 6-9 μ.μ. Σάβ. 11 π.μ.-2 μ.μ.    

  

 Χρήστος Θεοφίλης 

  Το πορτραίτο του Dorian Gray 

  Μετά από δέκα οκτώ χρόνια απουσίας από τις αίθουσες τέχνης ο Χρήστος Θεοφίλης παρουσιάζεται τώρα στην γκαλερί «Έκφραση» με μία έκθεση έργων του που έχει στηθεί από τον θεωρητικό Κώστα Σταυρόπουλο. Ο καλλιτέχνης αυτός της γενιάς του ’80, της οποίας οι στόχοι ακόμη δεν έχουν καταγραφεί συστηματικά, καταθέτει μια ιδιαίτερη και εντελώς προσωπική άποψη, με μέθοδο όμως, όχι  ξένη προς την προηγούμενη πορεία του.   Με έναν αποσπασματικό τρόπο, που πρόσκειται στα δεδομένα της εποχής μας, ο ζωγράφος σταχυολογεί θέματα και εκφραστικούς τρόπους από την τέχνη των 150 περίπου τελευταίων χρόνων και δημιουργεί μία εικόνα του σήμερα, κινούμενη, ρευστή και, κυρίως ανοιχτή σε νέες εξελίξεις και άλλες προτάσεις. Στα έργα του βλέπουμε τις πινελιές σαν «κόμμα» των ζωγράφων του Ιμπρεσιονισμού, οι οποίες όμως δεν συνδέονται μεταξύ τους και έτσι δεν δημιουργούν χώρο, αλλά συνειδητοποιούμε και το πέρασμα από τον Εξπρεσιονισμό,  με την αφαιρετική γραφή, το «σπάσιμο» της φόρμας,  καθώς και την παραμόρφωση των χαρακτηριστικών στο πρόσωπο, που οδηγεί στην έκφραση του πόνου και της μοναξιάς. Παρατηρούμε ακόμη τη χαρά από τη δημιουργία του Ματίς, με τα κόκκινα λουλούδια που θα μπορούσαν να είναι και ένα στοιχείο από τη φιλοσοφία της Ποπ αρτ, καθώς και τη βαθιά γνώση του έργου του Πικάσο, το οποίο φαίνεται σαν να αφομοιώνεται από τον Θεοφίλη με τον ίδιο τρόπο, που και ο Ισπανός δημιουργός αφομοίωνε θέματα από άλλες παραδόσεις και τα έκανε δικά του.  Η παλαιά του προσήλωση στην προσωπικότητα και το έργο του Μαλέβιτς εμφανίζεται και τώρα σποραδικά με το μοτίβο του σταυρού που συνδυάζεται με στοιχεία χώρου, όπως είναι τα μικρά σκισίματα στον καμβά, σύμφωνα με  την έννοια των concetti spaziali του Λούτσιο Φοντάνα.  Στο έργο του Θεοφίλη είναι σαφής ακόμη η διδασκαλία του Φλούξους και της δημιουργίας του Γιόζεφ Μπόυς, όπως επίσης η ατμόσφαιρα που απορρέει και από άλλα έργα εφήμερα, όπως είναι τα γκράφιτι στους δρόμους και όσα έχουν επηρεαστεί από τον Μπασκιά.   Από τα θέματα στους πίνακές του αυτό που κυριαρχεί είναι η ανθρώπινη μορφή, μία φιγούρα σαν προτομή, χωρίς ένδειξη φύλου, πότε μόνη και πότε με τους συντρόφους της, που πλαισιώνεται από καθαρά καλλιτεχνικά χαρακτηριστικά και τα οποία εκφράζουν κάθε φορά μία συναισθηματική κατάσταση. Είναι η φιγούρα του ίδιου του ζωγράφου, ο οποίος με αυτόν τον τρόπο αποκαλύπτεται σαν να αυτοβιογραφείται μπροστά στα μάτια μας, ενώ παράλληλα γίνεται και ένα σύμβολο για το αδιέξοδο που αντιμετωπίζει η τέχνη σήμερα. ΄Ισως η βόμβα μολότωφ που ο Θεοφίλης με έναν ποιητικό, της καθημερινότητας τρόπο, έχει ενσωματώσει σε τρία από τα έργα του, να είναι τελικά η λύση! Αλλά και αυτή αμφισβητείται από τον ίδιο έντονα, αφού μετατρέπεται σε άγγελο ή σε ερωτικό στοιχείο, τόσο εύθραυστο όμως, όσο και τα κρυστάλλινα ποτήρια που την περιβάλλουν. Εάν ακόμη και τώρα που έχουν ειπωθεί και παρουσιαστεί σχεδόν τα πάντα, ανάμεσα στους βασικούς στόχους των καλλιτεχνών είναι η διατύπωση ενός πρωτότυπου και προσωπικού ύφους, ο Χρήστος Θεοφίλης το έχει πετύχει. Με την έκθεσή του αυτή δεν δίνει λύσεις, θέτει, όμως ερωτήματα και μας εισάγει στον δικό του, απροσδόκητα νεανικό προβληματισμό, πάντοτε  με έναν εξαιρετικά ευαίσθητο και ποιητικό τρόπο. 

  Μελίτα Εμμανουήλ Ιστορικός Τέχνης Καθηγήτρια της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ 

  

 Η ΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ''ΟΛΟΥ'' ΩΣ ΑΝΑΓΝΩΣΜΕΝΟ ΚΑΙ ΒΙΩΜΕΝΟ ΥΛΙΚΟ ΣΤΟΝ ΑΝΑΤΡΕΠΤΙΚΟ ΛΟΓΟ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ Ν. ΘΕΟΦΙΛΗ Κατερίνα Ν.Θεοφίλη

 Προνομιούχα πολύπορος οντότητα ο συγγραφέας, εικαστικός και κριτικός τέχνης Χρήστος Ν. Θεοφίλης, την αναγνωσμένη γνώση (είδηση, πληροφορία), την ενσωματώνει στον λόγο του πολυδιάστατα, υποβλητικά με ενδοσκοπική διάχυση, μετατρέποντάς την σε σπλαχνικό βιωμένο πεδίο.    Θαυμαστό στην γραφή του το συμβάν της ''πρόσμιξης'' της πληροφορίας, της προσωπικής έρευνας και της βιωμένης γνώσης... τρίπτυχο μεγαλουργικής συγγραφής όπου ελάχιστοι συγγραφείς κατάφεραν επιτυχή σύνδεση κι αφομίοση των ορίων τους, τα οποία απαιτείται να είναι δυσδιάκριτα έως ανύπαρκτα.                                                                  Στην λογοτεχνία υπάρχει ένα σκέλος εντυπώσεων αλλά και εντυπωσιασμών όπου πολλοί λογοτέχνες – αρθρογράφοι, παγιδευμένοι απ' την τάση επίδειξης γνωσο-μάθειας, αφήνουν την αναγνωσμένη γνώση αιωρούμενη στον λόγο τους, που σημαίνει ασύνδετη με τον γενικό περιεχόμενο του έργου τους, με αποτέλεσμα να καταστρέφουν τελικά και το βιωμένο υλικό τους αλλά και να κάνουν περιττά αδιάφορη και πληκτική την αναγνωσμένη γνώση.                  Για την ενσωμάτωση της αναγνωσμένης γνώσης στον λόγο έτσι που να αποτελεί βιωμένο χώρο, ο συγγραφέας Χρήστος Ν. Θεοφίλης δεν μεταχειρίστηκε ''μέσον'' και ''σκοπό'', δεν επικαλέστηκε ληστρικές τακτικές και δοξασίες εμπορικής προθήκης, πράγματα που κάνουν  - δυστυχώς γι' αυτούς  –    οι περισσότεροι συγγραφείς και μάλιστα αρκετοί εξ αυτών καταξιωμένοι και ικανοί. Για να αποσαφηνίσω αυτήν την παράμετρο αναφέρω με ξεκάθαρα καταγγελτικό χαρακτήρα, την συνειδησιακή διάβρωση που έχουν υποστεί συγγραφείς και που έχει να κάνει με τον τρόπο που ''δουλεύουν'' τα γραπτά τους : συρράπτουν πληροφορίες στον λόγο τους με πρόθεση να εντυπωσιάσουν και να πουλήσουν! Η χρηματολαγνεία τους, τους υποχρεώνει να παρουσιάσουν μέσα στα γραπτά τους ξεκάρφωτα και περιττά και νοηματικά ασύνδετα και ψευδοσυναισθηματικά, διάφορες πληροφορίες ιστορικού, κοινωνικού, πολιτικού ενδιαφέροντος – το αποτέλεσμα δεν είναι μόνο φαιδρό και κακόηχο, μα και πληκτικό και κυρίως αποδεδειγμένο ψυχικό ανοσιούργημα  ... η λογοτεχνία σφαγιάζεται στον βωμό της εμπορικής υποκρισίας!                                                                              Σε αυτό το λεπτό -και διόλου συζητημένου θέματος από μέρους των κριτικών τέχνης-  που αφορά στην συνδετική σχέση αναγνωσμένης γνώσης και βιωμένης γνώσης, η περίπτωση του Χρήστου Ν. Θεοφίλη κάνει την έντιμη αλλά και έκλαμπρη ανατροπή.                                                  Ο συγγραφέας Χρήστος Ν. Θεοφίλης έχει έναν ιδιαίτερο ποιητικά αυτοβασανιζόμενο ψυχικό μηχανισμό στον οποίον δρουν υπερβατικά ικανότητες τραγωδού λογοπλάστη και συμβολιστή,  υφαίνει φιλοσοφικά τα νοήματα σε δομημένο ρυθμικό μέτρο που να μην μετατρέπεται σε κήρυκας, δημαγωγός και κομπορρήμων φιλόσοφος, δημιουργεί υπόγειες συναισθηματικές εντάσεις, εικονογραφεί την ηχητική, κερδίζει σε δύναμη ενδιαφέροντος από υψηλών προδιαγραφών νοηματικές πυκνώσεις (η  νοηματική πύκνωση των εξωγενών στοιχείων, το πλέον απαιτούμενο και απαιτητικό ζητούμενο στον λόγο, γιατί χωρίς νοηματική πύκνωση, η αναγνωσμένη γνώση – η πληροφορία δηλαδή- παρουσιάζεται πλαδαρή, ογκώδης, βαρετή και ανώφελη, έτσι που ο υποψιασμένος αναγνώστης αντιλαμβάνεται ευθύς αμέσως πως τούτη η πολυσέλιδη πληροφορία τοποθετήθηκε εκεί  χάριν μίας βρωμεράς εμπορικής σκοπιμότητος να αυξήσει τον όγκο του γραπτού, να εντυπωσιάσει και να δικαιολογήσει εν τέλει το ποσόν πώλησης της έκδοσής του. Όταν ο αναγνώστης φτάσει σε τέτοιο συμπέρασμα διαβάζοντας ένα γραπτό του οποίου οι πληροφορίες υπερβαίνουν σε όγκο την ανάγκη όποιας αποσαφήνισης ή την ανάγκη όποιας συμβολικής και συναισθηματικής μνημόνευσης, τότε το έργο έχει καταδικαστεί ως μορφή και ο μύθος του έχει καταρρεύσει).                                                                                                       Είναι σαφές πως στο αδηφάγο γίγνεσθαι της ανθρωπότητος από καταβολής κόσμου, η γνώση είναι αναγνωσμένο και σπανίως βιωμένο υλικό. Εκείνοι που στην όποια πληροφορία έδωσαν προσωπικό τους χώρο,  επεξεργασίας της, αυτοί και κέρδισαν μια ειλικρινή κι αέναη σχέση μαζί της, την κατέκτησαν και συνεπώς την βίωσαν! Αυτή είναι η διανοητικά μακρόβιος  περίπτωση του Χρήστου Ν. Θεοφίλη σε κάθε του κατάθεση καλλιτεχνική ή διανοητική. Υπερβατικός της οπτικής, ποιητικός ποικιλτής της κοσμικής όψης, κατάφερε να αναπλάσει, να ενσωματώσει και να διευρύνει την αναγνωσμένη γνώση και μάλιστα εκτοπίζοντας την εχθροπάθεια της αλαζονείας. Με το κύρος της απόλυτης ταύτισης με την προπορευόμενη γνώση, εκφραστικό φαινόμενο ο Θεοφίλης, που οι νοηματικές πυκνώσεις στα έργα του ξεπερνούν κι αυτές ακόμα τις νοηματικές απαιτήσεις της ίδιας της γνώσης.            Ένα πολυδυναμικό χαρακτηριστικό του, ακόμα και στον προφορικό του λόγο, είναι ο,τι ποτέ δεν αναφέρεται στον εαυτό του, είτε πρόκειται για την τέχνη του, την συγγραφή του, τις δυνατότητές του, τις μνήμες, την δράση του. Κι όμως, σε αυτήν την διαδικασία,  το ''εγώ'' του δεν έχει εξολοθρευτεί, αντίθετα, διαμελισμένο δρα πολλαπλασιαζόμενο κάτω και μέσα απ' τον χρόνο των άλλων. Κάθε του αφήγηση είναι μια υπογείως διασταλτική βιωμένη πράξη, ακόμα κι όταν μιλά για τον Παπαφλέσσα ή  τον Βελουχιώτη ή και μόνο για τα άρβυλα του ανώνυμου στρατιώτη, για τον Γκόγια ή τον Χαλεπά ή και μόνο για ένα άγνωστο παιδί που ζωγραφίζει στο χώμα, για μια παλιά αυλόπορτα που τρίζει ή για την μεγάλη πύλη του θανάτου, για μια γερόντισσα που σκάρωσε μια γκριμάτσα υπό της θωπείας του Ήλιου ή για λίγο χαμομήλι που το μάζεψε άγαρμπα ο καιρός ...!                                                                          Όταν για τούτα όλα τα καμώματα του κόσμου αφηγείται,  δεν μιλά νευρικά, μήτε έντονα, μήτε γοργά... Ομιλία, τροβαδούρου ψυχής, που στοργεύει τα ''καημένα'' του σύμπαντος, σαν να μην θέλει να τα ραγίσει, σαν να μην θέλει να τα τρομάξει.... έχει λόγο καλοκάγαθων χρωμάτων, σχημάτων, ήχων, όλων συνδεδεμένων στο λίγο αεράκι της φωνής,  ακριβώς όπως απαλό μικρό χαρτοκάραβο σε ρυάκι – μικρές αναπνοές αρκούν να το κινήσουν.                        Πώς και γιατί, έπαιξε ρόλο στην ύπαρξη του το τετριμμένο ''όλον'' της ανθρωπότητας;             Ο Χρήστος Ν. Θεοφίλης, αγάπησε άτομα που δεν γνώρισε, έδρασε σε ζωές που δεν έζησε, ονειρεύτηκε για λογαριασμό ενός κόσμου που αποθήκευε τα όνειρα του στο ''ασαφές'' και στο ''προσεχώς'', ταξίδεψε αιθερόπλαστος  συνοδός μυστικός ενός  κατάκοπου πλήθους που ήθελε να  παραμείνει γήινα ασφαλής.                                                                                Αυτοδίδακτος στον πόλεμο των ψυχών, άγγιξε τον όλεθρο τους - χωρίς να δει τις πληγές, βάφτηκε με το σκιώδες αίμα τους.                                                                                                           Συμπόνεσε την ρομφαία θλίψη των ανθρώπων τόσο βαθιά που την έκανε απόλυτα δική του, ώστε δεν την βλέπει πια ρόλο απέναντι, αλλά την υποδύεται εντός του...                                                                                                                                                 Δεν υπάρχει για τον Χρήστο Ν. Θεοφίλη τίποτα μη οικείο και τίποτα μη δικό του σε όλα τα πεδία δράσης του, στην τέχνη και στον λόγο και σε όλη του την πνευματική μα και οργανική ζωή  - όλα έγιναν δικό του έδαφος κάποτε χλοώδες και κάποτε λιθώδες, που πάνω του φυτρώνει λουλούδι φυγόκεντρης δύναμης  η φωτιά μα και η στάχτη τού αβυσσαλέου πόνου των ανθρώπων.                                                                                                                                           Ο Χρήστος Ν. Θεοφίλης, καρδιά του Τάνταλου, κυλάει σπλαχνικά του την ελαφρόπετρα του κόσμου, αγωνιώντας να εντοπίσει το εξολοθρευτικό υπέρβαρο του παραμυθιού της...  Και νους όμοιος ασβός, κλείνει προστατευτικά μέσα του τα πένθη της ανθρωπότητας... δεν επιτρέπει παραβιάσεις κι επιτίθεται με την οσμή της καιόμενης σάρκας, ανοίγεται στην ομιλούσα σιωπή του και ασάλευτα κλειστός στην αδιακρισία του τρόμου, ζει εν κινήσει εντός του.                                                                                                                                                                       Κατερίνα Ν. Θεοφίλη                           

 Εικονο-γράφηση ενός πορτραίτου

Συντάκτης :

Ημ/νία καταχώρησης : 13/11/2007 18:46:06

Ο Χρήστος Θεοφίλης μετά από δεκαοχτώ χρόνια εικαστικής απουσίας (η τελευταία ατομική του έκθεση έγινε το 1989 στο "Τρίτο Μάτι") επανέρχεται φέτος στις αίθουσες τέχνης με μιαν έκθεση αφιερωμένη στο Δημήτρη Ποταμίτη υπο τον τίτλο "Το πορτρέτο του Dorian Gray". Αν δεχθούμε τα όσα σημειώνει ο σκηνοθέτης Β. Αναστασίου για τη δουλειά του εικαστικού, φαίνεται πως ο Θεοφίλης κατόρθωσε να διεισδύσει στην πεμπτουσία αυτού του ακριβού κειμένου του Οσκαρ Ουάιλντ φέρνοντας στην επιφάνεια του τελάρου ανέκδοτες εκφράσεις του ήρωά του Dorian Gray. Στα μικρά έργα που θα παρουσιάσει ο Χ. Θεοφίλης ο χρόνος εγκλωβίζεται ανάμεσα στις εκρήξεις των χρωμάτων και στις διαφάνειες τις οποίες δημιουργεί η τεχνοτροπία του. Επαναφέρει De profundis την πεμπτουσία την οποία οραματιζόταν ο ζωγράφος του πορτραίτου, αναδεικνύει με χρωματικές εκρήξεις τη σκοτεινή πλευρά του έργου. Κατά τη διάρκεια της έκθεσης που θα εγκαινιαστεί στις 20 Νοεμβρίου στην αίθουσα τέχνης "Έκφραση - Γιάννα Γραμματοπούλου" (Βαλαωρίτου 9α) θα εκτίθεται και ένα συλλεκτικό αριθμημένο λεύκωμα (1-100 εκδόσεις Άσπρο-Μαύρο, Σεπτέμβριος 2002) με τον τίτλο "Εικονογράφηση ενός πορτραίτου". Η έκδοση - αφιέρωμα στα εκατό χρόνια από το θάνατο του Όσκαρ Ουάιλντ περιέχει είκοσι ζωγραφιές και δύο λινέλεουμ του Χρήστου Ν. Θεοφίλη καθώς και κείμενα-σκέψεις των Βασίλη Αναστασίου (σκηνοθέτη), Μάνου Βερναρδάκη Δημήτρη Ποταμίτη, Πάρη Τακόπουλου (συγγραφέα).

Copyright © "Η ΑΥΓΗ"